Operatie NUP loopt af op 1 januari 2015, maar als het aan KING-directeur Tof Thissen komt er een vervolg. In november legt de VNG dit concreet voor aan haar leden op een Buitengewone Algemene Ledenvergadering. Thissen: “Het werk aan de digitale overheid gaat na 1 januari 2015 door. Ik denk dat gemeenten ook dan graag de kracht van de gezamenlijkheid blijven benutten.”
Tof Thissen, algemeen directeur van KING
Operatie NUP
Operatie NUP is een programma van KING (in opdracht van VNG) en ondersteunt gemeenten bij de implementatie van de ruim 20 NUP-bouwstenen en het nakomen van 19 resultaatafspraken. Deze vormen samen de basis infrastructuur van de overheid en zijn onderdeel van de Generieke Digitale Infrastructuur. Operatie NUP loopt tot 1 januari 2015. Dit artikel is onderdeel van een serie, waarin stakeholders vertellen over hun ervaringen met het programma en waarin ze kijken naar de toekomst van de digitale overheid.
Operatie NUP ondersteunt gemeenten bij de implementatie van de NUP-bouwstenen, zoals het Stelsel van Basisregistraties. Bijna een half jaar voor de afronding van het programma kan men terugkijken op veel geslaagde implementaties. Thissen: “Het gros is binnen termijn en budget gerealiseerd en dat alleen al vervult mij met trots. Want er was in het begin best twijfel: kunnen gemeenten dit wel aan, is er voldoende draagvlak? Het is gelukt omdat gemeenten deze infrastructuur voor digitale dienstverlening echt ervaren als ‘dit is iets van ons, dit wordt van ons en dit blijft van ons’. Er is geen discussie meer of gemeenten hun dienstverlening digitaal gaan aanbieden. Dat wordt breed gedragen.”
Co-creatie
Zonder Operatie NUP was de implementatie lang niet zo ver geweest als hij nu is, is de overtuiging van Thissen. “Veel gemeenten hadden zich dan nauwelijks gerealiseerd dat i-NUP bestaat, er waren dan geen of slechts een paar bouwstenen geïmplementeerd.” De kracht van Operatie NUP is dat het echt van en voor gemeenten is, zegt hij. “i-NUP is een ambitie van het Rijk, maar KING heeft deze opdracht om gemeenten bij de implementatie te ondersteunen aanvaard onder de voorwaarde dat we het helemaal vanuit de leefwereld van gemeenten konden doen. Dus niet alleen laten zien welke bouwstenen er zijn, maar ook daadwerkelijk meehelpen met de implementatie. Heel belangrijk bleek dat we in co-creatie met gemeenten werken, ook bij het doorontwikkelen van voorzieningen. Dat heeft het succes van Operatie NUP bepaald.”
Niet alles op het lijstje doelstellingen is eind december afgevinkt, Operatie NUP heeft niet alle doelen gehaald. “Deels komt dat doordat bepaalde voorzieningen niet op tijd af waren. En deels komt het doordat gemeenten de afgelopen tijd veel extra werk te verstouwen hebben gekregen, met de decentralisaties. Terwijl ze tegelijkertijd moeten bezuinigen en mensen hebben ontslagen. Ik weet zelf van binnenuit hoezeer het soms alles op alles zetten is om de belangrijkste dingen bij gemeenten bij de horens te vatten. Dan kunnen wij wel zeggen dat die bouwstenen dat werk gaan ondersteunen, maar ik begrijp ook wel dat de prioriteiten soms anders gesteld worden.”
Inzicht
Ook op KING zelf heeft het programma een grote invloed, vertelt Thissen. Qua omvang is Operatie NUP het belangrijkste programma binnen KING. De door Operatie NUP ontwikkelde implementatiemachinerie geeft ook KING inzicht in de vraagstukken van gemeenten. Thissen noemt die kruisbestuiving “wederkerige beïnvloeding”. “Mede dankzij de kennis en expertise van Operatie NUP zijn wij een Kenniscentrum Dienstverlening begonnen en is er nu een Leergang Informatiemanagement op de VNG Academie.” De methodiek van co-creatie wordt nu ook door KING gebruikt, om te putten uit de ervaring en expertise van gemeenten. Het werd bijvoorbeeld ingezet voor de Verkenningen Informatievoorziening Sociaal Domein, waarmee KING nu gemeenten ondersteunt om de drie decentralisaties goed te implementeren. Het door Operatie NUP ontwikkelde instrument voor impactanalyse wordt onder meer gebruikt om de impact te meten van de nieuwe wetten voor participatie en werk. Een aantal van de door Operatie NUP ontwikkelde instrumenten wordt dus inmiddels voortgezet. Voor de overige instrumenten wordt, volgens Thissen, nagedacht hoe deze een vervolg kunnen krijgen. “Tijdens de midterm Gateway Review van Operatie NUP kregen we het nadrukkelijk advies om de implementatiemachinerie te continueren. We gaan er goed over nadenken hoe we dit voor gemeenten kunnen borgen.”
De tweede helft
Als Operatie NUP straks is afgerond, dan gaat de digitalisering van de overheid gewoon door. Ook dan is er behoefte aan ondersteuning voor gemeenten. “KING zal de onderdelen voor gemeenten blijven beheren, zoals StUF en GEMMA. En er zullen nieuwe bouwstenen nodig zijn voor het collectief van gemeenten. Operatie NUP is succesvol geweest, maar eigenlijk was dit pas de eerste helft. Ik denk dat we ook voor de tweede helft een soort van Operatie NUP nodig zullen hebben.” VNG, opdrachtgever van KING, zal hier een concreet verzoek over voorleggen aan haar leden op de Buitengewone Algemene Ledenvergadering in november, vertelt Thissen. “Het is zeker onze ambitie om door te gaan met het ondersteunen van de implementatie en de co-creatie, zoals dat tot nu toe gebeurde in Operatie NUP.” Wat hem aangenaam heeft verrast aan Operatie NUP is dat “gemeenten NUP echt aanvaarden als iets van hen”, zegt hij. “En dat we zo’n lastig programma met zo’n complexe inhoud en zoveel geld heel rationeel en pragmatisch hebben kunnen organiseren.”
