Deltaplan Digitalisering
Amerika innoveert, China repliceert en Europa reguleert. Dit narratief wint steeds meer terrein. Zelfs in Brussel, waar de Green Deal op een laag pitje wordt gezet en een ‘ongekend’ ingrijpen in de regeldruk is aangekondigd. De veranderende verhoudingen in de wereld en de tijdgeest dragen bij aan deze kentering, maar het signaal is duidelijk: alle zeilen moet bij. Een deltaplan, maar vooral concrete acties zijn keihard nodig.
Natuurlijk is het beeld waarin Europa alleen bezig is met regulering een karikatuur, maar wel één met een kern van waarheid. Terwijl Amerika 500 miljard dollar investeert in het AI-project Stargate en China de beurzen onder druk zet met de introductie van DeepSeek treedt in Europa de AI-verordening in werking. Hoewel wellicht wat kort door de bocht is, is het een feit dat Europa achterloopt. Zo blijkt ook uit een recent onderzoek van Instituut Clingendael in opdracht van Algemene Inlichtingen- Veiligheidsdienst en de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur.
De risico’s hiervan zijn groot. Niet alleen voor onze concurrentiepositie, zoals uiteengezet in het inmiddels befaamde Draghi-rapport, maar ook voor onze soevereiniteit en digitale autonomie. Ook befaamd is de uitspraak van Poetin in 2017 over wie de leider wordt in artificiële intelligentie, over de wereld zal heersen. De wereld is sinds die tijd veranderd maar geopolitieke spanningen, cyberdreigingen en de razendsnelle ontwikkeling van AI hebben inkleuring gegevens aan die voorspelling. Regulering blijft nodig – ook om innovatie te bevorderen – maar de luxe om daar een digitaal decenium voor uit te trekken is er niet meer.
De afgelopen jaren heeft Europa en in het bijzonder Nederland veel oog gehad voor de risico’s en gevaren van AI of de inzet van algoritmes, zeker binnen de overheid. De toeslagenaffaire heeft– terecht – gezorgd voor een collectief trauma, maar heeft ook geleid tot extra terughoudendheid. Daarbij gesterkt door de waarschuwingen van onder meer de vorige staatssecretaris van digitalisering en de Autoriteit Persoonsgegevens. Zo riep de AP vorig jaar tot een nationaal deltaplan om de AI- & algoritmerisico’s te beteugelen.
Maar terughoudendheid en beteugelen is niet wat nu nodig is. Integendeel. Er zijn investeringen en concrete acties nodig. En misschien wat meer pragmatisme. Om de banen van morgen veilig te stellen en om onze soevereiniteit en autonomie te behouden. Het is ook om die reden dat bijvoorbeeld Groot-Brittannië recent het roer heeft omgegooid en de focus legt op het worden van een wereldleider in AI. Dat voorbeeld moet ook Nederland volgen, bij voorkeur in Europees verband. Een deltaplan is een goed idee, maar dan wel gericht op versterking en versnelling van onze positie door serieus te investeren in AI en andere sleuteltechnologieën.
Lees ook:
