Digitale onderwerpen in Europese verkiezingsprogramma’s
Op 6 juni vinden de Europese verkiezingen plaats. | beeld: Shutterstock
De Europese verkiezingen vinden plaats van 6 tot 9 juni 2024. Een aantal politieke partijen heeft het (concept)programma al gepubliceerd. Hierin uiteraard ook de nodige aandacht voor digitale onderwerpen. De Stichting Digitaal Burgerschap Nederland (DBN) zette vast een aantal digitale standpunten op een rij.
Technologie in de samenleving
Partijen besteden veel aandacht aan de relevantie van technologische ontwikkelingen voor het functioneren van de samenleving en democratie.
- GL-PvdA stelt duidelijke grenzen te willen stellen aan “onethische technologieën” die leiden tot discriminatie, mensenrechtenschendingen of surveillance en wil daarom een EU-verbod op risicoprofilerende algoritmen.
- Zowel GL-PvdA als de VVD noemen het toeslagenschandaal als voorbeeld hoe het mis kan gaan wanneer algoritmes onverantwoord worden ingezet door de overheid.
- Het CDA wil dat ook ‘niet-digitale diensten’ beschikbaar blijven als alternatief voor digitale overheidsdiensten en moeten er toegankelijkheidseisen voor digitale dienstverlening komen, zodat ook mensen met een beperking er goed gebruik van kunnen maken.
- Er is een brede consensus over belang AI-regulering en cyberveiligheid voor toekomstbestendige samenleving.
- Volt wil dat alle overheidsdiensten in de EU op elkaar worden aangesloten.
De digitale economie
Veel partijen zien duidelijk een belang in het helder reguleren van de digitale economie.
- GL-PvdA vindt het hoog tijd voor een toezichthouder “met serieuze tanden, kennis en budget” die Europese digitale wetgeving handhaaft.
- Volt en GL-PvdA willen overheidssoftware open source maken voor meer transparantie en minder afhankelijkheid van Big Tech.
- D66, VVD en NSC verkondigen soortgelijke boodschappen. Zo pleit NSC voor ‘strikte toepassing’ van de Digital Services Act (DSA), Digital Markets Act (DMA) en AI Act.
- Volt heeft aandacht voor het midden- en kleinbedrijf (mkb), waarvoor een Europese ‘one-stop-shop’ moet komen die kleinere bedrijven helpt door de Europese bureaucratie te navigeren.
- Ook de VVD vindt dat wet- en regelgeving moet worden versimpeld om het ondernemingsklimaat te versterken. De acht verschillende cyberwetten van de EU zijn er wat de VVD betreft te veel.
- VVD vindt dat we in het onderwijs meer aandacht moeten besteden aan digitale vaardigheden, zodat de volgende generaties goed kunnen meedraaien in de digitale economie.
Digitale identiteit
De Raad van de Europese Unie heeft onlangs ingestemd met het Europese raamwerk waarbinnen nationaal erkende ID-wallets binnen de EU gebruikt kunnen worden.
- Als het aan Volt en D66 ligt wordt het systeem zo snel mogelijk uitgerold, mits de gebruiker de controle over zijn of haar gegevens houdt en gegevensopslag decentraal en goed beschermd plaatsvindt.
- ChristenUnie en NSC zijn terughoudender. CU vindt dat ‘je persoonsgegevens van jou zijn, niet van een bedrijf of van de staat’. NSC wijst op de gevaren van de digitale identiteit: ‘Het risico dat dit leidt tot ‘big brother-scenario’s’ en misbruik door overheden of techbedrijven is reëel’.
Verkiezingsprogramma's
Nog niet alle partijen hebben hun Europees (concept)verkiezingsprogramma gepresenteerd. De volgende programma’s zijn al wel beschikbaar:
- GroenLinks-PvdA: ‘Sterker met elkaar’
- VVD: ‘Voor een slagvaardig Europa’
- NSC: ‘Beperk en versterk’
- D66: ‘Nieuwe energie voor Europa’
- CDA: ‘Een fatsoenlijk land. Een waardevol Europa.’
- PvdD: ‘Een plan van wereldbelang’
- Volt: ‘Een Europa voor iedereen’
- ChristenUnie: ‘Geloofwaardig Europa’
Wow, da’s een hoop dure overhead! Laten we dit eens doordenken.
Wat zijn “onethische technologieën”? Alleen al definiëren wat als ‘onethisch’ moet worden beschouwd., vereist duidelijke, wettelijk afdwingbare richtlijnen; geformuleerd door een multidisciplinair woud aan digibete beleidsmakers en derden. Daarna te implementeren in precies die sectoren waar het risico van discriminatie en schending van mensenrechten het grootst is. Succes! Het Internet stopt niet bij de grens. Waarom zou je overheidsdiensten in de EU via een gestandaardiseerd platform willen verbinden (zo State of the Art 1800) , terwijl de EU allang http://www.internationaldataspaces.org heeft omarmd waarmee dat allang kan en waar de Nederlandse Staat allang projecten mee draait?
Dan die ID Wallet illusie! Voorlopig allemaal nog stokoude DigiD als basis en geen revoke van stolen IDs en we zijn pas 15 miljoen euro verder! Artikel 1 van de paspoortwet dateert nog uit de tijd van Napoleon toen identiteit verschaffing een Staatsmonopolie was, maar dit is 2024! Lees ISO 29003!!
Artikel 1 van de Nederlandse Paspoortwet regelt de basis voor het uitgeven van reisdocumenten en nationale identiteitskaarten in Nederland, maar dat is een centrale ID-wallet niet! Een ID-Wallet is een digitaal identificatie- en authenticatiemechanisme, dus dat stempel je niet af. De echte wereld draait allang op DEcentrale oplossingen, zoals Distributed Ledger Technology (DLT), Self-Sovereign Identity (SSI), en Digital Identity (DiD) dus die centrale wallet moet meer toegevoegde waarde zien te leveren dan al die technologieën die individuen allang meer controle geven over hun persoonlijke informatie en de manier waarop deze gedeeld wordt. Dus ga er maar vanuit dat een centrale ID-wallet, die de 21ste eeuw probeert te vangen in vroeg 19e eeuwse ambitie gaat conflicteren met de principes van SSI, die decentralisatie en gebruikerscontrole benadrukken. Een gecentraliseerde oplossing is ook een prachtig doelwit zijn voor cyberaanvallen, terwijl decentrale systemen allang als veiliger zijn bewezen, vanwege de distributie van gegevens over meerdere nodes. Elke vorm van identiteit bepaling, of het nu een centrale ID-wallet is of een decentraal SSI-model, moet voldoen aan bepaalde eisen om de integriteit en betrouwbaarheid van identiteitsverificatie te waarborgen. Elk systeem zal dus zo zijn eigen voor- en nadelen hebben, wat impliceert dat alleen een mix van elkaar verifiërende Trust Ankers binnen een zo breed mogelijk attributenstelsel veel goedkoper, stabieler en gebruiksvriendelijker is dan beleidsmakers onder politieke druk proberen te laten afwegen wat de verhouding moet zijn tussen cybersecurity, bruikbaarheid, betaalbaarheid etc. op basis van achterhaalde wetgeving.
Zorgwekkende kloof tussen oud top down wensdenken en de maatschappelijke realiteit. De vraag zou niet moeten zijn hoe die maatschappelijke realiteit kan worden aangepast, maar hoe de moderne mogelijkheden zo kunnen worden ingezet dat de politieke wensen, per context, kunnen worden geaccommodeerd. De rest kost alleen maar heel erg veel geld en frustratie.