De Europese Unie heeft op 8 augustus de European Media Freedom Act (EMFA) officieel in werking gesteld. De wet belooft stevige waarborgen voor de media tegen inmenging van de overheid, digitale surveillance en de macht van grote online platforms.
Een van de meest ingrijpende bepalingen is het verbod op het gebruik van spyware tegen journalisten en hun bronnen. Alleen in uitzonderlijke situaties, zoals ernstige bedreigingen voor de nationale veiligheid, mag alleen nog met rechterlijke toetsing worden afgeluisterd. De maatregel volgt op schandalen in meerdere lidstaten, waar spyware als Pegasus werd ingezet tegen onderzoeksjournalisten. Zo wordt bronbescherming verder verankerd in alle EU-lidstaten
Wapens tegen desinformatie
De EMFA moet ook een dam opwerpen tegen nepnieuws en georganiseerde desinformatie. Volgens onder meer The Guardian staat mediavrijheid in Europa onder druk door de verspreiding van misleidende informatie en politieke beïnvloeding. De nieuwe regels verplichten transparantie over eigendom en financiering van mediabedrijven, zodat het publiek beter kan inschatten waar nieuws vandaan komt. De krant spreekt zelfs van een ‘existentiële strijd’ voor persvrijheid en pluralisme in delen van Europa.
Big tech onder strengere controle
Socialemediaplatforms en videodiensten krijgen met de EMFA minder speelruimte bij het beperken of verwijderen van mediacontent van mediabedrijven. De EMFA verplicht hen om vooraf te informeren, duidelijke redenen te geven en toegankelijke klachtenprocedures te bieden. Toezicht komt in handen van de Europese Commissie en het nieuwe European Board for Media Services.
Urgentie en politieke context
De European Broadcasting Union (EBU) noemt de EMFA ‘het meest betekenisvolle EU-mediabeleid in decennia’, maar waarschuwt dat de wet alleen effect heeft als lidstaten deze correct uitvoeren.
Lees meer:
