Het gaat er niet om of je voor of tegen social media bent
Mijn nieuwsbrief van vorige week over ‘Wat als de overheid stopt met Facebook Pages …?’ deed aardig wat stof opwaaien. De reacties varieerden van ‘wat is er nou eigenlijk opeens veranderd?’ tot ‘laten we naast de veiligheid ook de doelmatigheid maar eens onder de loep nemen’. Een interessante discussie, die de moeite waard is om verder op te pakken.
Voor de goede orde: ik ben niet tegen de inzet van sociale media, mocht u die indruk krijgen. Ik denk dat de overheid daar moet zijn waar het publiek om contact te maken. Maar we moeten ons daarbij wel aan de wet- en regelgeving houden. Ik vind wat dat betreft dat de overheid het braafste kind van de klas moet zijn. Elke keer dat de overheid zich niet aan de eigen wet- en regelgeving houdt, schaadt dat het vertrouwen van de samenleving in de overheid.
De discussie rond Facebook gaat toch echt over het wel of niet naleven van de (Europese) Digital Services Act, die sinds augustus 2023 al gold voor de grootste platforms en sinds februari van dit jaar voor alle digitale diensten.
Hoe doelmatig is de inzet van Facebook?
Hugo Louter vroeg zich af hoe erg het zou zijn als we Facebook en Instagram moeten missen in de gereedschapskist van communicatie? Om die vraag te kunnen beantwoorden onderzocht hij tientallen Facebookaccounts van gemeenten, provincies en de rijksoverheid: “Op basis van publiek beschikbare data durf ik de stelling aan dat het verlies van organische posts op Facebook voor de doelgroepen van overheidscommunicatie niet groot zal zijn.”
Irfan Fiets moest er een nachtje over slapen, maar komt ook behoorlijk scherp uit de hoek (lees vooral zijn hele bijdrage op LinkedIn): “Je kunt ook redeneren dat een overheid die alles maar op social media gooit, een luie overheid is die juist niet goed communiceert. Voor echte verbondenheid moet je hard werken, luisteren, elkaar in de ogen durven kijken, in de echte wereld. Dus wil je als overheid meer verbondenheid met burgers en het goede voorbeeld geven? Delete Facebook en ga samen koffie drinken op het plein.☕”
Wat is het alternatief?
Erik Kemp, gemeenteraadslid in Enschede, pleit in het artikel op iBestuur voor de inzet van Mastodon, een gedecentraliseerd social media community platform. De overheid heeft daar een eigen server ingericht. Hij vertelt ook dat de Tweede Kamer een motie heeft aangenomen om alle ministeries partner te maken van Public Spaces. Maar de vraag is of inwoners en ondernemers voldoende de weg weten te vinden naar deze relatief nieuwe platformen. Kemp zegt daarover: “Van een organisatie in een leidende positie mag je best verwachten dat men een stap naar voren doet, ook al zitten de volgers er nog niet.”
Kanaalstrategie voor de komende jaren
De inzet van social media door de overheid staat nu echt ter discussie. Steeds meer organisaties stoppen zelf met het gebruik van X, het gebruik van Facebook Pages staat nu ter discussie en TikTok is al verboden als app op werktelefoons van ambtenaren. Ik denk echt dat dit hét moment is om als team Communicatie een stevig advies over de kanaalstrategie voor de komende jaren te geven, voordat de ambtelijk of bestuurlijk portefeuillehouder hier om moet vragen.
Is het echt erg als je één of meerdere van de platformen niet meer kunt gebruiken – vanuit het perspectief van inwoners en ondernemers? Ik neig naar de stelling van Hugo Louter dat het reuze meevalt wat we dan missen. Want veel content op social media is echt Sending Out Stuff (SOS), zoals Betteke van Ruler dat zo mooi noemt. Meestal met de allerbeste intenties, maar het effect kun je betwijfelen. En met effect bedoel ik niet bereik, maar aantoonbare impact op het realiseren van de maatschappelijke opgaven. Dit laat onverlet dat er ook goede resultaten geboekt worden met bijvoorbeeld gericht adverteren om bepaalde diensten en inspraakmogelijkheden onder de aandacht van de juiste mensen te brengen.
Kortom: het is nog niet zo eenvoudig. Maar om de discussie goed te voeren moet je kunnen benoemen waarvoor de inzet van social media echt nodig is, of dat binnen de grenzen van de wet- en regelgeving past en wat eventuele alternatieven zijn.
Organisch bereik en engagement bij Facebookpagina’s van rijksoverheid, provincies en 20 grootste gemeenten.
Uit de analyse ontstaat een beeld van communicatieafdelingen die zich een slag in de rondte ‘communiceren’ terwijl er niet of nauwelijks reactie komt van Facebookgebruikers. Ook webcare is vrijwel afwezig.
Lees ook de blogpost van Hugo Louter
Lees ook:
