Kees Jan de Vet, lid van de directieraad VNG, stelt dat Operatie NUP “een succesvol fundament heeft gelegd voor de i-overheid”. Het programma is afgelopen, maar de ontwikkeling die het in gang zette, gaat door. Er komt een nieuwe projectenagenda en de belangenbehartiging rondom informatiebeleid krijgt prioriteit.
Kees Jan de Vet: “Informatiebeleid is een niet meer weg te denken en essentieel onderdeel van de gemeentelijke uitvoeringspraktijk.”
Operatie NUP
Operatie NUP is een programma van KING (in opdracht van VNG) en ondersteunt gemeenten bij de implementatie van de ruim 20 NUP-bouwstenen en het nakomen van 19 resultaatafspraken. Deze vormen samen de basisinfrastructuur van de overheid en zijn onderdeel van de Generieke Digitale Infrastructuur. Operatie NUP loopt tot 1 januari 2015. Dit artikel is onderdeel van een serie, waarin stakeholders vertellen over hun ervaringen met het programma en waarin ze kijken naar de toekomst van de digitale overheid.
“Als Operatie NUP er niet was geweest, dan had elke gemeenten zijn digitale wiel zelf moeten ontwikkelen. Dan had je nu geen hecht netwerk van alle gemeenten gehad”, zegt De Vet. Vier jaar lang bouwden Operatie NUP en i-NUP aan het fundament van de digitale overheid. Vier jaar waarin de houding ten opzichte van meer samenwerken in ICT bij gemeenten volledig omsloeg. Waarom? De Vet geeft een aantal redenen. Ten eerste het rapport Kuipers, waaruit bleek dat een professionalisering van de regie op ICT-ontwikkelingen noodzakelijk is, zowel binnen de Rijksoverheid als bij gemeenten en uitvoeringsorganisaties. Een aantal gebeurtenissen, zoals Lektober en de problematiek rondom Windows XP, liet gemeenten beseffen dat een collectieve oplossing nodig was. “Tegelijkertijd bewees Operatie NUP dat je heel succesvol kunt samenwerken in een collectieve aanpak. De ervaringen met onder meer de invoering van het 14+netnummer toonden dit aan. Operatie NUP heeft enorm bijgedragen aan het vertrouwen dat samenwerken werkt.”
Vervolg
Operatie NUP bracht niet alleen veel verandering teweeg bij gemeenten, ook voor de VNG bleek het leerzaam. “We zagen dat we veel kunnen hebben aan een programmatische aanpak. Naar het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) konden we ons daardoor als goed opdrachtnemer opstellen en naar KING als goed opdrachtgever. KING heeft bovendien aangetoond welke meerwaarde ze heeft bij de ondersteuning van gemeenten.” Niet voor niets stemde 97% van de aanwezigen in november op de bijzondere algemene ledenvergadering van de VNG voor het intensiveren van de samenwerking voor gemeentelijke digitalisering.
“De door Operatie NUP gebouwde samenwerkingsstructuur tussen Rijk, gemeenten, VNG, KING en leveranciers is hecht en professioneel en daarmee willen we door. We gaan samen met onze commissie Dienstverlening en Informatiebeleid, de vakkoepels en gemeentesecretarissen een projectenagenda voor de komende jaren maken. Een collectieve gemeentelijke aanpak voor dienstverlening en informatiebeleid, inclusief financiering en governance, die voortbouwt op het fundament voor de i-overheid dat nu is gelegd. Deze agenda leggen we op onze Algemene Ledenvergadering in juni 2015 voor aan onze leden.”
Financiering
Operatie NUP was “een ervaringsproject voor velen”, zegt De Vet. “We leerden over de samenwerking tussen gemeenten en KING, tussen VNG en KING, VNG en het ministerie van BZK, met leveranciers. We bouwen met de nieuwe projectenagenda voort op wat we hebben geleerd. Bijvoorbeeld dat standaarden belangrijk zijn en dat het verstandig is om van tevoren concrete projecten op de agenda te zetten, projecten die snel op gemeenten afkomen en daar dan ook snel zullen landen. Operatie NUP leverde ook een aantal vragen op, die ik bestuurskundig gezien interessant vind. Bijvoorbeeld over de financiering van de ontwikkeling van voorzieningen. Hoe je de kosten dekt, waarbij de kost voor de baat uitgaat, is best ingewikkeld.” VNG zal als partner van de Digicommissaris op zoek gaan naar een oplossing hiervoor, zegt De Vet.
Informatiebeleid krijgt prioriteit
Concluderend zegt De Vet dat Operatie NUP “een ritme” heeft gezet waarmee gemeenten de komende jaren een brede en fundamentele verandering in hun uitvoering kunnen doorvoeren. “De drie decentralisaties en de komst van de Omgevingswet vragen daar ook om.” Informatiebeleid is een niet meer weg te denken en essentieel onderdeel van de gemeentelijke uitvoeringspraktijk, zegt hij. “Daarom gaan we ons anders organiseren: we richten een expertisecentrum informatiebeleid op. We willen hiermee informatiebeleid binnen de VNG een hogere prioriteit geven, qua bestuurlijk opdrachtgeverschap, en met een integraler aanpak. Nu hebben we een cluster informatiebeleid. Vraagstukken die hier spelen gaan we bundelen. De digitale toekomst is wezenlijk en daar hoort belangenbehartiging bij naar de Digicommissaris en het Rijk, met een professionele opdrachtgeversrol naar KING.”
