Een strategie om corruptie digitaal te bestrijden, of vooral een slimme marketingstunt? Om digitale innovatie bij de overheid aan te jagen benoemde Albanië ’s afgelopen zomer ‘s werelds eerste AI-minister: Diella, een virtuele entiteit die inmiddels symbool staat voor het technologische moderniseringsstreven van de Albanese regering. Inmiddels zijn er 83 digitale baby’s op komst.
Premier Edi Rama kondigde op het Global Dialogue Forum in Berlijn aan dat Diella ‘zwanger is van 83 digitale kinderen’, een metafoor voor de 83 AI-assistenten die binnenkort elk lid van het Albanese parlement gaan ondersteunen. Diella, vernoemd naar het Albanese woord voor ‘zon’, werd begin 2025 gelanceerd als digitale helpdesk binnen het e-Albania-portaal, waar burgers online toegang hebben tot overheidsdiensten. Dat trekt veel aandacht: diverse internationale media waaronder Euronews, Times Magazine en Politico schrijven over de unieke aanstelling.
In september kreeg Diella een symbolische ministerspost in het kabinet-Rama, met als taak de digitalisering van de publieke sector en de bestrijding van corruptie in overheidsopdrachten. Volgens premier Rama moet Diella’s inzet zorgen voor volledige transparantie bij aanbestedingen. De AI-minister beschikt over uitgebreide kennis van Europese wet- en regelgeving en nationale administratieve processen.
‘Digitale kinderen’ als parlementaire assistenten
De 83 ‘digitale kinderen’ van Diella zijn feitelijk AI-modules die individuele parlementsleden zullen bijstaan bij hun werk. Ze kunnen vergaderingen samenvatten, wetsvoorstellen analyseren, debatten bijhouden en herinneringen sturen over gemiste bijeenkomsten. Wanneer parlementsleden stukken van de vergaderingen missen, kan de chatbot ze bijpraten.
Hoewel de stap internationaal wordt geprezen als een visionaire innovatie in digitale overheidsvoering, klinken ook kritische geluiden. Juristen en ethici vragen zich af in hoeverre een AI-systeem ministeriële verantwoordelijkheid kan dragen en hoe beslissingen van een niet-menselijke bewindspersoon kunnen worden gecontroleerd of aangevochten.
Daarnaast blijven vragen over accountability, transparantie en dataveiligheid grotendeels onbeantwoord. De Albanese regering heeft vooralsnog geen details bekendgemaakt over de onderliggende technologie, de databronnen of de wijze van toezicht op Diella’s besluitvorming.
Een nieuw hoofdstuk in digitaal bestuur
Met Diella zet Albanië een symbolische maar betekenisvolle stap: de overheid integreert AI niet langer alleen als hulpmiddel, maar als volwaardig onderdeel van het bestuurlijke proces. Voor Europa vormt het experiment een testcase voor de grenzen van kunstmatige intelligentie in het openbaar bestuur en mogelijk een voorbode van wat elders nog komen gaat.
Lees meer:
