Operatie NUP wordt eind december afgerond, maar de invoering van NUP is nog niet klaar. Dat zegt Eduard Kerssemakers, voorzitter van de FAMO. Vooral kleine gemeenten hebben nog ondersteuning nodig. “Daar zou meer aandacht voor mogen zijn.”
Eduard Kerssemakers (FAMO)
Operatie NUP
Operatie NUP is een programma van KING (in opdracht van VNG) en ondersteunt gemeenten bij de implementatie van de ruim 20 NUP-bouwstenen en het nakomen van 19 resultaatafspraken. Deze vormen samen de basisinfrastructuur van de overheid en zijn onderdeel van de Generieke Digitale Infrastructuur. Operatie NUP loopt tot 1 januari 2015. Dit artikel is onderdeel van een serie, waarin stakeholders vertellen over hun ervaringen met het programma en waarin ze kijken naar de toekomst van de digitale overheid.
“Operatie NUP heeft goed werk geleverd, maar ik ben wel kritisch omdat het met name bij de grotere gemeenten is geland. De middelgrote- en kleine gemeenten zijn veel minder ver met de invoering van de NUP-bouwstenen, terwijl juist daar nut en noodzaak groot zijn. Daar zou KING nu op door moeten pakken”, zegt Eduard Kerssemakers, voorzitter van de FAMO. De FAMO, de Federatie van Algemene Middelenmanagers bij de Overheid, is vanaf het begin betrokken geweest bij KING en Operatie NUP. Haar leden houden zich bij gemeenten bezig met informatiebeleid, HRM en financiën en control, onderwerpen waar de NUP-bouwstenen nauw mee verweven zijn. “Het meeste nut heeft Operatie NUP voor ons in de startfase gehad, met de i-Ondersteuning en het opleiden van i–adviseurs. Bij veel van de driehonderd kleinere gemeenten is onvoldoende kennis om zelf goede informatieplannen te maken. Onze leden zijn gewezen op die opleiding en dat heeft ertoe geleid dat veel bedrijven en ambtenaren zich ervoor hebben ingeschreven. Dat betekent dat er nu veel i-adviseurs zijn opgeleid. Dat is zeker ten goede gekomen aan het informatiebeleid van gemeenten. Belangrijk, want het maken van een goed informatieplan is de basis voor de invoering van NUP.”
Prioriteiten
Kerssemakers is gematigd positief over Operatie NUP. “De bouwstenen zijn in veel gemeenten ingevoerd en dat was zonder Operatie NUP niet gelukt. Het gaf gemeenten duidelijkheid, met de planning en opleveringsdata van de bouwstenen, waardoor intern prioriteiten gesteld konden worden. En het heeft meer deskundigheid opgeleverd op het gebied van informatiebeleid, al was dat misschien soms maar tijdelijk en met ingehuurde kracht. Dat heeft zeker nut gehad voor de ambtelijke organisatie.” Kritisch is Kerssemakers ook. Want Operatie NUP richt zich, wat hem betreft, te veel op de grotere gemeenten: “Grote gemeenten deden mee in de ontwikkeling en gebruiken het nu, maar bij de kleine gemeenten is het nog niet geland. De prioriteiten van veel kleinere gemeenten liggen anders: niet bij informatiebeleid, maar bij algemene politieke zaken als bezuinigingen en nieuw beleid na de verkiezingen. Ik vind dat KING nu te veel aan gemeenten zelf overlaat. Ze zouden veel meer naar gemeenten toe moeten gaan, met advisering en ondersteuning.” Ook ligt de nadruk wat de FAMO betreft te veel op de technische kant. “Dat is begrijpelijk, want je moet nu eenmaal prioriteren. Maar ICT is altijd gekoppeld aan mensen en geld. De focus mag nu dan ook veel meer op de bedrijfsvoering komen te liggen en op waar we die instrumenten en werkwijzen daadwerkelijk voor gaan gebruiken.”
Drempelvrees
De belangrijkste uitdaging voor gemeenten nu is dat ze te maken krijgen met digitalisering gekoppeld aan samenwerking, zegt Kerssemakers. Daar kan KING bij ondersteunen, zegt hij ook: “Er komt veel op gemeenten af, zoals de decentralisaties. Ambtelijk wordt inmiddels onderkend dat samenwerking met partners, zoals andere gemeenten, duidelijk meerwaarde biedt. Maar politiek-bestuurlijk ligt dat anders, want gemeenten zijn bang om de zelfstandigheid te verliezen. Het is belangrijk dat die drempelvrees wordt overwonnen. KING kan goede voorbeelden bij gemeenten ophalen en de politiek laten zien hoe samenwerking goed kan werken, zonder dat gemeenten hun eigenheid verliezen.”
Versnelling
Kerssemakers pleit ervoor dat KING meer samenwerkt met verenigingen, zoals de FAMO, maar ook met bijvoorbeeld accountants en ICT-leveranciers. “Als KING iets ontwikkelt dan wil ze vaak zelf de trekker zijn, maar dan ligt er te veel op één bordje. Als je het beter verdeelt over partners, dan heb je samen meer kennis en meer power om het in te voeren.” Een begin is daar al mee gemaakt, want KING betrekt momenteel de vakverenigingen bij het maken van het nieuwe jaarplan. Het is de bedoeling dat er straks in de uitvoering van het plan meerdere trekkers komen. Concluderend over Operatie NUP en het vervolg daarvan: “KING heeft veel kennis verzameld en uitgedragen en daarmee veel versnelling gebracht bij gemeenten. Er mag nu een tandje bij: meer samenwerken en op basis van prioriteiten meer afronden, zodat het niet blijft hangen. Beleidsontwikkeling vanuit gemeenten naar het Rijk is belangrijk, maar we mogen de uitvoering niet vergeten. Dat betekent ècht implementeren van dat beleid, in alle 403 gemeenten.”
