Het BIT zou meer moeten zijn dan alleen maar een spiegel. Het zou ook moeten vertellen hoe het beter/anders kan.
Eén van de beste aanbevelingen van de commissie-Elias was de oprichting van een onafhankelijk organisatie die zou moeten voorzien in het door deze commissie geconstateerde ‘tekort aan reflectie, tegengeluiden en kritische toeten over ICT-projecten’.
Van deze organisatie, genaamd Bureau ICT-toetsing (BIT), ‘moet een zuiverende werking uitgaan op onrijpe en tot falen gedoemde plannen’, aldus de commissie-Elias in haar eindrapport. Een welkom initiatief, vond ik destijds en dat vind ik nog steeds. Het is goed en belangrijk om een spiegel voorgehouden te krijgen, om je af te vragen: zijn we nog op de goede weg? Vormen de trajecten die in gang zijn gezet (nog) het juiste antwoord op het onderliggende probleem? Is het niet verstandig even een time-out in te lassen? Inmiddels zijn we 53 BIT– rapporten verder. Met de soms stevige rapporten maakte de organisatie geen vrienden, zo blijkt uit een recent NRC-artikel.
De ambtelijke weerstand tegen het BIT, schreef de krant, groeide per kritisch rapport. De spanning liep in het najaar van 2018 hoog op na een lovend extern evaluatierapport over het functioneren van het BIT. Te lovend, vond de top van het ministerie van BZK en liet vervolgens een eigen onderzoek doen. Een lang verhaal kort: het conflict over het evaluatierapport heeft inmiddels geleid tot het vertrek van de bureaumanager van het BIT, hoogleraar ICT Hilhorst, en tot onzekerheid over de toekomst van deze – tijdelijke – organisatie die in principe eind volgend jaar wordt opgeheven.
Voor alle duidelijkheid – we hebben organisaties als de Algemene Rekenkamer en het BIT nodig, zij vervullen een zeer nuttige functie als kritische spiegel. Van mij mag het BIT ook best adviseren de stekker uit een project te trekken. De vraag is echter – wat te doen met ernstige kritiek?
Geen enkel traject is gestart als een hobby van enkele ambtenaren. Er is altijd een doel en dat doel is er nog steeds wanneer de stekker eruit ligt. Neem de bouw van het landelijk persoonsregister. Na 10 jaar, 24 evaluatierapporten en 100 miljoen belastinggeld besloot het kabinet het IT-project alsnog af te blazen. Maar dat neemt niet de noodzaak weg van een modern landelijk persoonsregister. Direct na het besluit vroegen de gemeenten zich dan ook meteen af: wat nu? hoe gaan we verder? Het zou wenselijk zijn als het BIT behalve te toetsen, ook op die vragen een antwoord zou geven, of op z’n minst een richting aangeeft, een handelingsperspectief biedt. Nu duurt het vaak veel te lang voordat een project dat is stopgezet weer wordt opgepakt en ondertussen suddert het probleem voort. En als ik nog een ander ongevraagd advies aan het BIT mag geven – evalueer vaker en sneller en kijk ook vooraf goed naar de projecten.
Kortom, wees meer dan alleen een spiegel en een rem, vertel ook hoe het beter/ anders kan.
Larissa Zegveld is algemeen directeur van Wigo4it, de coöperatie van de sociale diensten van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht op het gebied van informatievoorziening. Begin 2019 werd zij benoemd tot voorzitter Forum Standaardisatie, ingesteld door de Nederlandse overheid met als doel het gebruik van open standaarden in de publieke sector te stimuleren.
De Algemene Rekenkamer maakt geen begrotingen, de Raad van State maakt geen wetten en het BIT geeft geen adviezen. Waarom? Omdat ze niet in de positie moeten kunnen komen waar ze het eigen werk beoordelen. Ook een nieuw project over hetzelfde onderwerp moet door het BIT beoordeeld kunnen worden.
Ik begrijp het artikel wel een beetje, ook de stelling van mevrouw Zegveld. Waar het hier om draait is eigenlijk iets totaal anders. Niet commercieel, niet politiek, niiets ambtelijk, geen enkele ancieniteit.
Wij hebben destijds de heer Elias iets aangereikt, wat deze jammergenoeg niet wenstte te gebruiken. Wij vonden dat jammer. Het was namelijk vrij, gratis, geen commercie, niets politieks, ambtelijks.
Het is namelijk gemeengoed dat wanneer men in het bedrijfsleven een positie gaat bekleden, ambieert, ongeacht welke, er dan van u zal worden geacht dat u a: er voor bent geschoold, b: u er in heeft bekwaamt of gespecialiseerd, c: u op zijn minst enige aantoonbare ervaringen bezit.
Heeft u dit niet? Tja. Vooor zover even dat stukje. Bij de Nederlandse overheid spelen tal van overwegingen mee, maar vreemd genoeg, niet drie voornoemden. Mocht u zich dan afvragen waarom het dan zo vaak fout gaat wat (Automatiserings) projecten bij de overheid betreft, is het antwoord eenvoudig.
Heer Elias wilde het volgende niet aannemen;
Elk denkbaar aspect, facet, van digitale automatisering, voor elke betrokkene, bij om het even wel proces of project….
is 100% VOORSPELBAAR
En dat gold voor heer Elias precies hetzelfde edoch. Geen van de leden had ook maar enige affiniteit met een onderdeel van Digitale Automatisering, ICT genaamd. Dan heb je inderdaad bijna twee jaar nodig, enkele miljoenen aan geld van de burger om tot een conclusie te komen.
Een conclusie die heer Elias de allereerste dag al had kunnen trekken.
Het opzetten van een eenvoudig Bureau IT Change en Release management. Iets wat nu na twee jaar en enkele miljoenen tot stand kwam. Immers, de essentie en doelstelling van Digitale Automatisering is stroomlijnen en versnellen van processen en productie en beperken van menselijke inzet, middel en geld.
Dus een standaard IT discipline, wat u zo uit een ITIL boekenkast had kunnen nemen, aangevuld met een enkele accountant voor de cijfertjes, ervaring met een standaard project en programma management die gelieerd is aan digitale automatisering, en u was er binnen een maand geweest.
Waarom zou BIT geen adviezen moeten geven?
BIT zou een uitstekende centrale rol kunnen zijn, MOETEN zijn, een eenvoudige overheids standaard uit te rollen waaraan ELK digitaal automatiserings project of programma aan dient te voldoen.
Automatiseren, haar essentie, is namelijk net zo oud als de wereld draait. 100% voorspelbaar. Waarom zouden wij van die kennis, die overduidelijk niet bij de Nederlandse overheid, 85% van alle betrokken ICT professionals, intern, extern, klaarblijkelijk niet aanwezig is iet inzetten?
Met als heel eenvoudig doel,
Borgen dat elk overheids project eenvoudig een SUCCES kan worden…
En dat bereiken, dat is helemaal niet zo ingewikkeld. Alleen als de wil, om welke moverende reden, er niet is. Dan natuurlijk wel.
Digitaal Automatiseren, een universele methode om besparingen te bewerkstelligen. Is dat niet het geval? Genereert u in ieder geval heel veel hoge rekeningen. Er zit niets tussen.
Respectvol
R. Civile
Ax0.io Denktenk
3068GC 85 NL
Ax0.io
Sans commerce, sans politique
Ben het met Jan Hindrik Knot eens dat je genoemde functies vooral niet moet gaan combineren. Het is inderdaad wenselijk dat er naast een goede ‘rem’ ook een goed ‘gaspedaal’ komt, maar dan wel gescheiden van elkaar.
@heer Gerrits,
Ik kan me goed voorstellen dat u daar zo tegen aan kijkt. Maar vanuit bestuurlijke automatisering is dat juist weer wenselijk omdat BIT meer en beter nog als ‘Change en Release management (Control)’ zou moeten fungeren, een niveau wat vele malen beter past, strategisch gesproken, maar aanhakend op die positie zou juist ‘bestuurlijk IT project/Programma management’ aan kunnen haken.
Op dat moment ga je namelijk gestructureerd en bestuurlijk strategisch ‘monitoren’. Dit hebbende gezegd, moet men wel eerst zorg dragen dat juist dat ‘monitoren’ en ‘screenen’ veel beter moet zijn ingeregeld, om ervoor te zorgen dat men ‘Voor’ aanvang van een project/programma een goed groen licht kan geven en daarna een ‘Project/Programma control’ moet laten monitoren.
Nu wordt er bij de overheid nog veel te veel vanuit een ‘politiek/bestuurlijke’ beschouwing gekeken naar digitale automatisering en juist daar gaat dit mis. Van de andere kant gebeurd precies ditzelfde evenzo bij de commerciele aanbieders, met alle bekende gevolgen van dien.
Wij geloven dat er ongetwijfeld miljarden op jaarbasis, op vrij eenvoudige manier, waarbij overheid/bestuur full control heeft, te winnen en te besparen valt bij de overheid wanneer de overheid weet hoe je full control implementeerd en uitvoerd. Dit laatste even aanvullend dat dit geen ‘rocketscience’ of weer iets nieuws zou betreffen.
De boodschap hier is dan ook, ‘zorg dat u allen uniform kijkt naar de essentie van digitale automatisering’, want die word telkens weer veronachtzaamd. En juist dat is dan vaak weer zo spijtig.