Overheidsorganisaties moeten aan de slag met het registreren van algoritmes

Iedere overheidsorganisatie zal erkennen dat transparantie over de werking en impact van algoritmes van essentieel belang is. Echter concrete actie blijft nog onvoldoende uit, constateert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Met een lijst van 10 tips en de inzet van een implementatieteam probeert het ministerie organisaties te bewegen om algoritmes te aan publiceren in het algoritmeregister.

Onlangs is het kabinet gestart met een traject om het algoritmeregister te verplichten. In 2025 moeten alle hoog-risico en impactvolle algoritmes in het register moeten staan. Een wettelijk verplichting is er nog niet, maar daar wordt wel aan gewerkt. Dit traject moet in samenhang worden bezien met een soortgelijke registratieverplichting die is opgenomen in de onlangs door het Europees parlement aangenomen AI-verordening. Bij veel overheidsorganisaties lijkt nog niet goed doorgedrongen welke implicaties dit met zich meebrengen.

Tips

Het ministerie van BZK biedt ondersteuning bij de registratie en heeft de Kamer belooft organisaties te benaderen waar nog weinig voortgang zit. Deze week is een lijst met 10 tips gepubliceerd voor publiceren in het algoritmeregister.

1. Begin gewoon: Laat je niet weerhouden door twijfel. Start met het publicatieproces en leer gaandeweg. Gemeente Amsterdam benadrukt dat angst ongegrond is en dat het starten van het publicatieproces een kans biedt om het werkproces te verbeteren.
2. Betrek de praktijk: Gemeente Groningen adviseert om de praktijk te betrekken bij het uitleggen van het algoritme. Zij hebben vaak de beste inzichten en kunnen het op een begrijpelijke manier communiceren.
3. Plan een aansluitsessie: De gemeente Súdwest-Fryslân nam contact op met haar leveranciers en plande direct een aansluitsessie in. Daarnaast startte ze een intern gesprek over het gebruik van algoritmes.
4. Wijs een eigenaar aan: RVIG adviseert om voor elk algoritme een eigenaar aan te wijzen, wat verantwoordelijkheid en duidelijkheid biedt binnen de organisatie. Deze eigenaar kan er ook voor zorgen dat de informatie up-to-date blijft.  
5. Kijk rond bij anderen: De gemeente Bergen op Zoom keek goed rond bij andere gemeenten en zagen al snel dat er veel wordt gekozen voor dezelfde software en dezelfde algoritmes. Dit is een heel fijne basis om eventuele ontbrekende kennis en informatie aan te vullen
6. Begin met één algoritme: De Inspectie van het Onderwijs raadt aan om te starten met het registreren van één algoritme, bij voorkeur degene met de grootste impact. Dit biedt een overzichtelijke start en voorkomt verlamming door keuzestress.  
7. Gebruik sjablonen: Gemeente Waalwijk benadrukt het gebruik van sjablonen als een efficiënte manier om algoritmebeschrijvingen te standaardiseren en te versnellen.  
8. Oefen met een low-impact algoritme: Begin met het registreren van een algoritme met een lage impact om vertrouwd te raken met het proces. Dit verlaagt de drempel voor toekomstige registraties adviseert Gemeente Stichtse Vecht.
9. Transparantie is essentieel: Gemeente Eindhoven onderstreept het belang van transparantie bij het gebruik van algoritmen. Maak duidelijk wat de toegevoegde waarde is en ga in gesprek met relevante partijen om verantwoord gebruik te waarborgen.
10. Maak het begrijpelijk: Vermijd ambtelijk taalgebruik en schrijf een tekst die voor iedereen toegankelijk is. Maak het zo eenvoudig mogelijk zodat ook je moeder het begrijpt.

Lees ook:

• Kabinet gestart met traject om algoritmeregister te verplichten – iBestuur
• Nog weinig Nederlanders bekend met algoritmeregister – iBestuur
• Algoritmeregister: Registreren is één, uitleggen is twee – iBestuur