Serieuze zorgen over geautomatiseerde selecties Belastingdienst
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) vraagt de Belastingdienst dringend om een plan van aanpak te maken om zijn geautomatiseerde selectie-instrumenten te toetsen en te beoordelen aan de hand van de wettelijke kaders en eisen. Het plan moet uiterlijk 1 december 2025 bij de toezichthouder in de bus vallen.
Discriminatie
De privacywaakhond schrijft dat er serieuze zorgen zijn of de Belastingdienst wel aantoonbaar objectieve selectiecriteria hanteert. Het gaat specifiek om het voldoen aan de algemene eisen voor geautomatiseerde risicoselectie en het voorkomen van discriminatie.
Aan geautomatiseerde risicoselectie kleven risico’s, zoals het risico dat iemand oneerlijk wordt beoordeeld of wordt gediscrimineerd (bijvoorbeeld wanneer een achternaam als selectiecriterium dient). De Belastingdienst moet, net als alle andere organisaties die werken met geautomatiseerde risicoselectie, zorgen voor ‘betekenisvolle menselijke tussenkomst’, zodat vaststaat dat een besluit zorgvuldig wordt genomen.
Onderzoek
Het verzoek om een plan van aanpak is onderdeel van een onderzoek dat de uit AP uitvoert naar geautomatiseerde selectie en het voorkomen van discriminatie bij de Belastingdienst. In maart vroeg de toezichthouder om informatie over de selectie-instrumenten die de dienst gebruikt. Uit de aangeleverde antwoorden blijkt dat de Belastingdienst meer dan 100 van zulke instrumenten gebruikt.
Voor meer dan de helft van deze selectie-instrumenten berust de onderbouwing van de vastgestelde selectiecriteria op algemene ervaring, of is er helemaal geen gedocumenteerde onderbouwing. Bovendien lijkt niet structureel te worden onderzocht of er toch verwerkingen plaatsvinden die discriminerend kunnen uitpakken.
Omvangrijke opdracht
Begin 2026 komt de AP met een reactie op het plan van aanpak, waarna de uitvoering van het plan wordt gevolgd en gecontroleerd. De toezichthouder schrijft: ‘De AP beseft dat het een omvangrijke opdracht is. Maar de gevraagde toetsing en beoordeling is essentieel zodat de Belastingdienst een volgende stap kan zetten in de verbetering van de naleving van de AVG.’
Lees ook:
