U verlaat nu de EU, vergeet niet uit te checken

Alleen ezels en overheden stoten zich met regelmaat aan dezelfde steen. Hoewel talloze megalomane IT-projecten van de overheid uitliepen op een debacle, worden er te vaak geen lessen getrokken en komt er steeds weer een nieuw, groot project. En met dezelfde frequentie en voorspelbaarheid komen de bezweringen dat het dit keer écht goed zal gaan, en dat de begroting écht niet overschreden zal worden, en dat er écht geen alternatief is. En dat het bovendien het nieuwste van het nieuwste is op IT-gebied, waarmee we maar wat graag de blits maken.

De jongste in de rij is het megaproject ‘Slimme Grenzen’, voorgesteld door de Europese Commissie. Dit systeem gaat elektronisch de in- en uitreizende burgers van buiten de EU registreren met gebruik van biometrische data. Geschatte kosten: 1,1 miljard (je zou denken dat er in tijden van economische malaise wel dringender prioriteiten zijn te verzinnen). Doel van de operatie is niet geheel eenduidig. Slimme Grenzen gaat volgens de Commissie de wachttijden aan de grens aanzienlijk verkorten; dat was overigens ook het expliciete doel van allerlei andere maatregelen, en vooralsnog zijn wachttijden op luchthavens niet merkbaar korter geworden. Daarnaast het identificeren van personen die bij het verlopen van hun visum niet zijn uitgereisd uit de EU. Ook dit lijkt een nogal theoretisch nut, als de personen in kwestie zich op een onbekende locatie in Europa bevinden en dus niet meer te traceren zijn. De Europese Commissie laat wel alvast doorschemeren dat het op termijn ook de bedoeling is dat politie, justitie en veiligheidsdiensten naar hartenlust kunnen grasduinen in deze database. De onderbouwing van de Commissie berust bovendien op nogal wilde aannames over de verwachte stijging van het aantal reizigers van en naar de EU.

De Commissie had, alvorens de voorstellen te lanceren, eens kunnen kijken hoe vergelijkbare programma’s in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk zijn gelopen. Dan had ze vast kunnen stellen dat het in de VS al jaren niet wil lukken om het programma US Visit goed van de grond te krijgen. In het Verenigd Koninkrijk kostte het grote moeite e-borders operationeel te krijgen, en wegens de grote vertragingen werd de miljardenorder aan uitvoerder Raytheon teruggetrokken. In de EU zelf kampte het Schengen Information System met eindeloze vertragingen en kinderziekten, en waren de kosten zesmaal zo hoog als begroot.

In het Europees Parlement zijn de voorstellen met scepsis begroet. Hoewel sommige politici nog steeds een pavlovreflex hebben bij het woord ‘veiligheid’, en er nog steeds bijna mythische krachten worden toegeschreven aan IT, zijn velen niet overtuigd van de noodzaak, van de kans van slagen en van de timing van de voorstellen.

IT biedt fantastische mogelijkheden om diensten aan burgers te verbeteren. Maar laten we het hoofd koel houden en ons niet ondoordacht in megalomane en kostbare IT-avonturen storten.