Uitvoerders pleiten voor eenvoudiger beleid: ‘Doorbreek de status quo!’
Publieke dienstverleners lopen al jaren tegen dezelfde problemen: wetten en regels zijn veel te ingewikkeld en een gebrekkige gegevensuitwisseling staat een goede dienstverlening aan burgers en bedrijven in de weg. Die status quo is een ‘negatieve spiraal’, waarschuwde RVO-directeur Abdeluheb Choho: “Doorgaan op dezelfde weg is niet meer houdbaar.” Deze week presenteerde zij De Staat van de Uitvoering 2024′ Doorbreek de status quo.
In de Stand van de Uitvoering 2023 deden gemeenten al een vergelijkbare constatering, want zij ervaren ook dat knelpunten in de uitvoering effect hebben op hun inwoners. De VNG wijst erop dat gemeenten er binnen hun mogelijkheden alles aan doen om oplossingen te vinden voor hun inwoners en er ook een ‘stap naar voren’ in willen doen. De vereniging wijst op de eerder dit jaar gehouden Top Bestaanszekerheid, de Woontop, maar ook op de Digitale Agenda Gemeenten 2028.
Grenzen bereikt
Terwijl oplossingen voor al lang en breed bekende knelpunten uitblijven, stellen de uitvoerders vast dat de vraag naar publieke diensten in de toekomst alleen maar stijgt. Tegelijkertijd zien zij ook de krapte op de arbeidsmarkt toenemen. ‘De grenzen van wat we aankunnen, zijn bereikt’, signaleert bijvoorbeeld de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).
Fundament klopt niet
“Veel burgers en ondernemers zien door de bomen het bos niet meer, wij zien door de regels vaak de burgers en ondernemers niet me,”, zei Choho. Hij hekelt aan de andere kant de roep om ‘maatwerk’ of het toepassen van ‘de menselijke maat’. Dat noemt hij “pleisters die verhullen dat het fundament niet meer klopt”.
Fundamentele verandering nodig
BZK-minister Judith Uitermark laat zich ook niet onbetuigd in reactie op het rapport dat haar ‘uit het hart is gegrepen’. “Er moet in Nederland iets fundamenteel veranderen.”
“Te vaak gaapt er een kloof tussen het systeem van de overheid en het dagelijks leven van mensen,” zei ze in haar toespraak. “Al jarenlang werken we in een systeem dat niet doet wat het zou moeten doen. Als een dolgedraaide schroef waar we maar aan blijven draaien.”Het streven van het kabinet is een ‘dienende’ overheid. “De overheid moet geen muur zijn die mensen tegenhoudt, maar een deur naar nieuwe mogelijkheden. Zij moet mensen ruimte bieden om hun verantwoordelijkheid te nemen. Alleen zo maken we gebruik van de kracht van de samenleving.”
Versnipperd en verouderd
Publieke dienstverleners wisselen hun gegevens vaak ‘gebrekkig’ uit, merkt de minister op. Dat komt niet alleen omdat de wettelijke basis dikwijls ontbreekt, maar ook door versnipperde en verouderde IT-systemen. Als ‘pijnlijk’ voorbeeld noemt ze dat het vorige kabinet het niet voor elkaar kreeg om de BTW op groente en fruit naar nul procent naar nul te verlagen, “omdat de verouderde IT van de Belastingdienst dat niet aankan”. ‘Tussen droom en daad staan it-systemen in de weg.’ Overigens waren er destijds ook allerlei praktische en juridische bezwaren, zoals de simpele vraag welke producten onder groente en fruit vallen. Uitermark wil zich ervoor inzetten knelpunten op te sporen en aan te pakken. “Vrijdag bij de presentatie van het regeerprogramma zult u daar meer over horen.”
Lees/kijk ook:
