Een notaris stelt het BSN van een huizenkoper vast, maar speelt het vervolgens niet door aan het Kadaster. Is dat niet raar?
Toen administraties nog op papier stonden, kon het zomaar voorkomen dat iemands naam werd doorgehaald uit de ene administratie, maar nog bezit op zijn naam had in de andere registratie. Het waren simpelweg aparte stapels papier. Wanneer je iets weghaalde uit de ene stapel, verdween het bijbehorende papier niet vanzelf uit de andere stapel. Dat gebeurt alleen in de wereld van Harry Potter èn in de wereld van moderne databases.
De rubriek Digitaal verdwaald toont opzienbarende en frustrerende ervaringen in de digitale wereld. Zelf een ervaring gehad? Mail ons!
In een database verbind je de ene tabel met de andere door een magische serie tekens: de sleutel. Die sleutel moet gelijk zijn in de ene én in de andere tabel. Ze zijn als het ware betoverd. Wis je iets in de ene stapel, dan verdwijnt precies het juiste ook uit de andere stapel.
Voor een geoefend tovenaar – een programmeur – is het vanzelfsprekend dat hij altijd zo’n unieke magische serie tekens meegeeft als sleutel. Want als hij altijd naar de sleutel verwijst, ontstaan er nooit dubbelingen of verwisselingen.
Het BSN is wat programmeurs zo’n sleutel zouden noemen. Juristen noemen het echter een privacygevoelig persoonsgegeven, want alles wat aan die sleutel verbonden is, is uniek herleidbaar tot één persoon. Logisch, dat is namelijk precies waarom die sleutel is verzonnen, omdat namen, adressen of geboortedata niet uniek genoeg zijn.
Niels* heeft op een aantal plekken gewerkt waar grote basisregistraties worden bijgehouden. Hij vertelde me dat als iemand een huis koopt, de notaris wel het BSN controleert, maar dat niet levert aan het Kadaster. In het Kadaster worden persoonsgegevens zoals de naam overgenomen van de notariële akte, zodat duidelijk is wie het huis heeft gekocht. Maar niet het BSN.
Niels vindt dat gemeenten zouden moeten kunnen nagaan of mensen in de bijstand geen vastgoed hebben. En voor dat soort magie heb je het BSN als unieke sleutel nodig.
Als ik het verhaal van Niels nazoek, ontdek ik in een handleiding dat het Kadaster achteraf alsnog het BSN zoekt bij elke koper. Dat gaat niet altijd goed, zo staat er, omdat niet altijd eenduidig de identiteit van de koper is vast te stellen. Logisch, want daar was nu juist het BSN voor. Het is daarom bizar dat de notaris het BSN vaststelt, maar niet aanlevert, nadat hij de identiteit van de persoon heeft vastgesteld. Unieke identificatie van eigenaren, dat is immers de bedoeling.
Of de gemeente die gegevens moet kunnen gebruiken en waarvoor is een politieke vraag. Maar het BSN niet vastleggen en pas achteraf toevoegen, die combinatie leidt alleen maar tot fouten, zoals persoonsverwisselingen, en dus tot beschadiging van de privacy van derden.
* Pseudoniem, naam bekend bij de redactie
Arjan Widlak is directeur en onderzoeker bij Stichting Kafkabrigade, een organisatie die onnodige bureaucratie opspoort en oplost. Arjan publiceert regelmatig over de impact van informatietechnologie op het openbaar bestuur.
Deze bijdrage is eerder (13 april 2019) geplaatst in Het Financieele Dagblad
Ik heb toch de indruk dat het iets anders ligt. De notaris moet zijn klanten identificeren op grond van de Wwft en doet dat aan de hand van een identiteitsbewijs zoals paspoort of ID-kaart. Daarop staat natuurlijk een BSN, maar de notaris mag dat niet zonder meer vastleggen, in elk geval niet op grond van de Wwft, daarin komt de term burgerservicenummer niet voor. In een notariële akte staat dan ook (zover ik weet van mijn eigen huis…) niet het BSN van de eigenaar, alleen het nummer van de ID-document. Of de notaris op grond van andere wetten taken heeft die hem een grondslag bieden voor het verwerken van het BSN als identificerend nummer (op grond van 10 Wabb in dat geval) weet ik niet zeker. We hebben het netwerk van regels rond gebruik van het BSN niet echt heel transparant gemaakt. Daarom is ook moeilijk terug te vinden op grond waarvan het Kadaster eigenlijk het BSN van huiseigenaren vastlegt.
Misschien toch wel goed om de BSN-landkaart die ooit bestond (zie een iBestuur blogje uit de oude doos met doodlopende link: ibestuur.nl/weblog/de) maar eens uit de mottenballen te halen…
Een hele praktische vraag: de eigendom van vastgoed is in Nederland niet voorbehouden aan ingezetenen of burgers, evenmin aan natuurlijke personen. Een koppeling als voorgesteld zou eenvoudig te omzeilen zijn door vastgoed in een vennootschap onder te brengen.
Betwijfel dan ook, net als Marielle Lokin, nut en noodzaak van de BSN-registratie door het Kadaster.