Van Huffelen herziet plan voor nieuwe website over publieke dienstverlening

De tweede Verzamelbrief Digitalisering biedt een overzicht van de voortgang van de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren. Er is een aantal successen geboekt, maar er zijn ook onderdelen die moeizaam verlopen.

Spoor 1: meedoen in het digitale tijdperk

Het tempo van digitalisering maakt dat steeds meer mensen het moeilijk vinden om zaken met de overheid te regelen, schrijft in haar tweede verzamelbrief. staatssecretaris Van Huffelen. Ze brengt de ondersteuningsbehoeften in kaart van de mensen die nu nog niet worden bereikt door de overheid. Eind 2023 voldeed 39 procent van de overheidssites en –apps aan de wet voor digitale toegankelijkheid.

Ruim drie jaar na de Parlementaire Enquête Kinderopvangtoeslag (POK) had Van Huffelen verwacht dat er grotere stappen gezet zouden zijn in het ontwerpen van een overheidsbrede loketfunctie. Het idee dat de burger bij elke dienstverlener aan het juiste loket staat, is voorlopig nog toekomstmuziek. Samen met demissionair Minister Schouten gaat ze in gesprek met publieke dienstverleners over verhoging van het tempo.

Ook de nieuwe website waarop mensen alle praktische informatie over publieke dienstverlening in samenhang zouden kunnen vinden, schiet niet op. De nieuwe website zou in het eerste kwartaal van 2024 live gaan, maar daar komt Van Huffelen op terug. Het was de bedoeling dat de informatie van Rijksoverheid.nl en Nederlandwereldwijd.nl (NWW, voor Nederlanders in het buitenland) erop komen, maar het verschil in volwassenheid is te groot, schrijft ze. Bovendien vinden mensen overheid.nl de meeste logische plek om naar dit soort informatie te zoeken, zo blijkt uit onderzoek. Er is meer tijd nodig om van overheid.nl dé plek voor overheidsinformatie te maken. In de tussentijd blijft de informatie staan waar hij staat.

Spoor 2: vertrouwen in de digitale wereld

Op het gebied van digitale veiligheid heeft de staatssecretaris een aantal successen te melden. Zo wordt gewerkt aan het Versterkt Security Operations Center (SOC)-stelsel. 33 Organisaties maken gebruik van het gerealiseerde portaal en de eerste drie gelanceerde diensten van het VSSR. Onder leiding van CIO-Rijk is een aantal tools ontwikkeld voor detectie van en reactie op ransomeware, waaronder een checklist voor paraatheid en strategieën voor gegevensherstel. De inzet van Red Teaming om de veiligheid van kritieke functies te testen, is nu een vast organisatieonderdeel binnen CIO-Rijk. Alle departementen krijgen een Red Teaming testaanval te verwerken in 2024 of 2025. Ook zijn alle relevante Rijksorganisaties en vitale aanbieders inmiddels aangesloten op het Nationaal Detectie Netwerk, een samenwerkingsverband voor het delen van dreigingsinformatie en kennis (of ze hebben toegelicht waarom ze niet aangesloten kunnen of hoeven te worden).

Spoor 3: regie op het digitale leven

Onder de successen schaart Van Huffelen ook de lancering van de website gegevensbijbesluiten.overheid.nl in januari. Op deze website kunnen burgers inzien welke gegevens overheidsorganisaties gebruiken bij het nemen van besluiten. De website komt in de plaats van wiegebruiktmijngegevens.nl.

Op 26 maart ging de Raad van de Europese Unie akkoord met de herziening van de eIDAS verordening. Ook is onlangs een eerste werkende versie van de Nederlandse publieke wallet gepubliceerd. Er wordt gewerkt aan het inrichten van een Nederlands stelsel van toelating voor ID-wallets die voldoen aan de publieke waarden.

Het kabinet is positief over de tekst van de AI Act, die op 2 februari werd aangenomen en waarin veel Nederlandse voorstellen zijn opgenomen. In het algoritmekader waaraan het kabinet nu werkt, komen de bepalingen uit de AI-verordening terug. Externe expertteams kunnen een belangrijke functie vervullen bij het bepalen of er sprake is van discriminerende algoritmes, schrijft Van Huffelen. Er bestaat een eerste opzet voor een discriminatieprotocol, zodat overheden weten hoe er gehandeld wordt bij geconstateerde bevooroordeeldheid of discriminatie.

Spoor 4: waardengedreven en open

Op 6 februari heeft de Eerste Kamer de Eerste Kamer het wetsvoorstel Adviescollege ICT-toetsing aangenomen. Daarmee is het Adviescollege nu permanent ingesteld.

Vanwege het arbeidsmarkttekort is een arbeidsvoorwaardenonderzoek ICT uitgevoerd. Daaruit blijkt dat het Rijk voor het grootste deel van de IV-rollen marktconform beloont, maar niet voor hogere specialistische functies of functies op het gebied van informatiebeveiliging. Als maatregel kunnen organisaties hiervoor de tijdelijke arbeidsmarkttoelage toekennen, schrijft de staatssecretaris.

Op 7 februari is de Architectuurraad RijksOverheid Referentie Architectuur (RORA) geïnstalleerd. Ook daar is Van Huffelen blij mee, want het nieuw leven inblazen van de Architectuurraad stond als speerpunt in zowel in de Waardenagenda als de I-strategie Rijk.

Uit de Monitor Open Standaarden 2023 blijkt dat de adoptie van standaarden van de Pas toe of leg uit-lijst langzaam de goede kant op gaat, maar nog niet genoeg. Relevante open standaarden bij ICT-aanbestedingen worden in 50 procent van de gevallen daadwerkelijk door opdrachtgevers uitgevraagd. Onvoldoende, aldus Van Huffelen.

Spoor 5: versterken digitale samenleving in het Caribisch gebied

Een snelle inhaalslag voor Caribisch Nederland op het gebied van de digitale overheid is niet realistisch, schrijft Van Huffelen. Ze werkt aan een visie en een roadmap. Ook vindt er een extern onderzoek plaats naar een manier om snel een Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) in CN te realiseren.

De volgende Verzamelbrief Digitalisering verschijnt eind juni.