VNG: standaardisatie zorgt voor betere inzet van digital twin

De Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) roept leveranciers op om samen met de overheid te werken aan open oplossingen voor de ontwikkeling van digital twins. ‘We moeten voorkomen dat er  allerlei gesloten oplossingen en nieuwe vendor lock ins ontstaan’ schrijft de VNG in een position paper. ICT-leveranciers zouden zich moeten ‘conformeren aan een architectuur waarin de verschillende onderdelen als een component worden aangeboden’. 

Digital twins veroveren steeds meer een plaats in het Nederlands beleid. Veel gemeenten ervaren echter het gebruik en ontwikkelen van digital twins als een doolhof waarin men moeilijk de weg vindt. Met het position paper wil de VNG aangeven waar ze staan wat ze van andere partijen verwachten.

• We gaan bij de inzet van digital twins opgavegericht te werk; de behoefte vanuit de opgaven is dus altijd leidend voor de vraag of het instrument digital twin een toegevoegde waarde kan leveren (in plaats van of naast andere instrumenten) en hoe zo’n digital twin er dan uit moet zien.
• We werken actief aan het federatief organiseren van de brondata; als gemeenten en interbestuurlijk zijn we al hard aan de slag met het realiseren van een Federatief Datastelsel (FDS). Ook digital twins profiteren hiervan.
• We roepen het ministerie van BZK op de regie te nemen op standaardisatie rondom modellen; het ministerie van BZK is de aangewezen partij om de regie te nemen op de ontwikkeling van de benodigde standaarden binnen de programmastructuur van Zicht op Nederland.
• We roepen de markt op om samen met de overheid te werken aan open oplossingen; oplossingen die we met overheidsfinanciering realiseren moeten beschikbaar komen voor overheidsbreed collectief gebruik. In de verdeling tussen markt en overheid zien we rondom digital twins hierbij voor de markt vooral een rol weggelegd in de visualisatie en in iets mindere mate in modellen.
• We passen belangrijke kaders ook vooraf toe bij digital twins; Denk aan privacybescherming, informatieveiligheid en de bewaar- en vernietigingsplicht vanuit de Archiefwet. Het rijk moet de handreiking
  Archiveren ruimtelijke plannen ook volledig toepasbaar te maken voor digital twins.
• We zetten de gemeentelijke kennis-community graag ook interbestuurlijk in; VNG faciliteert al enkele jaren een actieve community waarin kennis wordt uitgewisseld over digital twins. Deze community moeten we verbreden tot een community van gemeenten, andere publieke organisaties en private partners.

Volwassenheidsniveau digital twin

Gemeentelijke digital twins bevinden zich bijna allemaal op het eerste en soms tweede niveau van volwassenheid. De VNG kent nog maar weinig voorbeelden van gemeentelijke digital twins op het derde niveau van volwassenheid.

De vijf fasen van volwassenheid van digital twins, bron: VNG position paper ‘Digital twins op weg naar gemeenten’

Gemeenten zetten op dit moment ook vraagtekens bij de wenselijkheid van het laatste volwassenheidsniveau. Dit niveau komt voor gemeenten pas in beeld als het mogelijk is te werken binnen kaders en waarden waarmee goed gebruik van AI is geborgd.