Open Webconcept beweging blijft groeien

Meer regie over de eigen gemeentelijke digitale dienstverlening, en betere onderlinge marktwerking tussen de verschillende leveranciers daarbij. Een aantal gemeenten startten daarvoor het initiatief Open Webconcept, waarbij ze online toepassingen ontwikkelen en delen. Vorig jaar leverde de samenwerking een finaleplaats op bij de GemeenteDelers 2022. Hoe gaat het sindsdien met dit initiatief?

Een blik op de eerste verdieping van het kantoor van het Worth-gebouw in Rijswijk levert daarop meteen antwoord. Hier zijn ruim twintig ontwikkelaars, informatie-experts en adviseurs dienstverlening druk bezig achter computerschermen en kleine vergaderzaaltjes. Het zijn professionals van diverse gemeenten, marktpartijen (waaronder Acato, Conduction, Decos, Excellence, Roxit en Yard) en organisaties als VNG Realisatie en NL-Design.

Vanuit de community die is ontstaan rond het Open Webconcept doen ze mee aan een hackathon hier in Rijswijk. Doel is om eind van de week diverse bouwblokken te hebben staan van Mijn Zaken, de track & trace service voor overheidsdienstverlening aan inwoners en ondernemers. Op de site website Open Webconcept zien gemeenten welke bouwblokken zij kunnen gebruiken voor hun dienstverlening. MijnZaken ontstond vanuit de Omnichannel-aanpak van de VNG, en deed mee als casus aan GemeenteDelers 2023, waar het als ‘kanshebber’ in de tweede ronde eindigde.

Elk jaar verdubbeling

Eigenlijk is sinds 2018, toen de gemeenten Buren, Heerenveen, Súdwest-Fryslân en Lansingerland een intentieverklaring ondertekenden, het aantal deelnemers aan Open Webconcept elk jaar verdubbeld, vertelt Holger Peters, informatieadviseur bij de gemeente Buren en initiatiefnemer van Open Webconcept. Inmiddels doen 38 gemeenten en zes marktpartijen mee. Toen hij in 2016 een redelijke eenvoudige oplossing wilde opzetten naar aanleiding van een vraag van een inwoner, bleek dat volgens de vaste leverancier van de gemeente niet makkelijk, en vooral heel duur, te zijn. “Een stukje innovatie bleek niet meer zomaar mogelijk”, vertelt hij. “We zaten te veel vast aan een leverancier die ons hun maatstaf eigenlijk oplegde. We hadden geen controle over de eigen digitale dienstverlening en de kosten die daarbij horen. Dat wilden we veranderen.”

En zo ontstond het idee voor een website waar gemeenten onderling online toepassingen en dataservices kunnen ontwikkelen en delen. Peters deed een aanbesteding voor een website in WordPress, waarbij gebruik wordt gemaakt van open source modules. Daarop zijn de toepassingen te delen via bouwblokken, die een gemeente dan aan de eigen website kan toevoegen. Vergelijkbaar met verschillende soorten Lego-blokjes waarmee je een huis kunt bouwen. Zo groeide de website uit tot een laagdrempelige en samenhangende ‘bibliotheek’ van Common Ground modules en services. Omdat er ook meerdere marktpartijen meedoen, kunnen gemeenten kiezen en zitten ze minder vast aan die ene leverancier, als ze iets willen.

Een beweging

In 2018 is dan ook een beweging geboren”, vertelt Corinne van den Heuvel, informatieadviseur van de BAR-organisatie (Gemeenten Barendrecht, Albrandswaard en Ridderkerk), die zelf sinds 2022 meedoen. “Open Webconcept is dan ook een echte GemeenteDeler. Samen met marktpartijen ontwikkelen en beheren we steeds nieuwe bouwblokken. Voorbeelden van bestaande bouwblokken zijn een plugin voor inloggen met DigiD of voor een legestabel, een bouwblok voor het publiceren van WOO-verzoeken en een participatiebouwblok om reacties van inwoners en ondernemers op gemeentelijke plannen te publiceren. Deze bouwblokken geven we terug aan het Open Webconcept en op deze manier staat het garant voor het onderhoud ervan. Deze manier van werken zorgt ervoor dat de ontwikkelde code goed bruikbaar blijft en daarmee aantrekkelijk is voor marktpartijen om deze bouwstenen te gaan hergebruiken in de digitale dienstverlening van gemeenten. Veel gemeenten profiteren inmiddels al van de gemaakte bouwblokken.”

Ze noemt het een unieke aanpak. “Er is geen centrale financiering van het beheer, dit is heel pragmatisch ondergebracht bij gemeenten die vrijwillig het beheer van één of meerdere bouwstenen op zich nemen. En omdat er meerdere marktpartijen meedoen ben je niet meer afhankelijk van één partij en heb je meer regie over je eigen digitalisering. Je kunt zelf weer keuzes maken.”

“We zijn dan ook geen vereniging of stichting”, benadrukt Peters. “We zijn gewoon een beweging die elkaar opzoekt als je daar behoefte aan hebt. Maar als je die behoefte niet hebt, kun je gewoon lekker gebruikmaken van Open Webconcept en goedkope, mooie websites opzetten met de beschikbare bouwblokken. Dan heb je in ieder geval de eerste stappen gemaakt in die Common Ground gedachte.”

Samenwerking

Voor de gemeente Hoeksche Waard was de samenwerking in Open Webconcept één van de redenen om in 2019 mee te gaan doen, vertelt adviseur dienstverlening Monica van der Vlies. “Deze samenwerkingsvorm is wat de toekomst eigenlijk van ons verwacht. Vooral de flexibiliteit en aanpasbaarheid ervan sprak ons erg aan, naast het met elkaar verder brengen van ontwikkelingen.”

De kracht van het samenwerken ziet ze ook terug op de hackathon in Rijswijk. “Het is fijn om hier een week lang intensief met elkaar te werken aan de doorontwikkeling van de ‘MijnOmgeving’”, zegt Van der Vlies. “We kijken tegen welke problemen we aanlopen. Heeft iemand een ander idee hoe het eruit moet zien? Wijken we af, moeten we bijsturen? Iedere dag bespreken we met elkaar wat die dag af moet zijn. Het bij elkaar brengen van partijen helpt om bepaalde routes met elkaar af te spreken. Wat voor standaarden gebruiken we? Wie gaat wat doen? Zijn er dingen die we moeten afstemmen met VNG? We proberen elkaar verder te helpen vanuit de Open Webconcept community om samen de dienstverlening aan onze inwoners digitaal te ondersteunen. Er zijn hier zeven gemeenten aanwezig, maar er zijn nog dertig die van afstand de hackathon volgen. De resultaten van deze hackathon leveren het bewijs dat ontwikkeling op Common Ground echt te realiseren is.”

Vraag vanuit de inwoner

MijnOmgeving past helemaal bij de ambities van veel gemeenten om meer transparant te zijn richting inwoners. “In de Hoeksche Waard heeft ons College de opdracht meegegeven om een persoonlijk digitaal platform aan te bieden aan onze inwoners ”, vertelt Van der Vlies. “Dat helpt om naar iets concreets toe te werken. Wij willen eind dit jaar een aantal preproductie-blokken opleveren, waaruit we volgend jaar keuzes kunnen maken over wat wij voor de Hoeksche Waard gaan neerzetten. De vraag komt echt vanuit de inwoner. We hebben een 24-7 economie en dat geldt ook voor gemeentelijke producten en diensten. Het is goed om vanuit Open Webconcept deze ontwikkeling goed op de kaart te zetten, zodat andere gemeenten deze op termijn en op eigen tempo ook kunnen gaan gebruiken. Ik denk dat we daarmee best wel baanbrekend zijn.”

GemeenteDelers

Het is mooi dat het Open Webconcept nu helpt om een van de deelnemers van GemeenteDelers verder te brengen in de hackathon, vindt Peters. “Deelname aan de wedstrijd heeft ons vorig jaar veel extra exposure opgeleverd. Het helpt gewoon alleen al door in die finale te staan.  Mensen zien je als een serieus project, dat door meerdere gemeenten wordt gebruikt. Daardoor zie je natuurlijk steeds meer andere gemeentes er ook naar kijken.”

“Ook leidt het tot meer samenwerking”, gaat Van den Heuvel verder. “Als je een goed idee hebt werkt het om deze in de etalage van GemeenteDelers te plaatsen. Dat helpt echt om je idee verder te brengen. Zoek dan die samenwerking op met de communities die er zijn.”

Ook dit jaar kunnen gemeenten hun project of initiatief vanuit alle domeinen aanmelden voor GemeenteDelers. Succesvolle en waardevolle initiatieven die andere gemeenten kunnen hergebruiken. Aanmelden voor GemeenteDelers 2024 kan tot 1 december 2023.

Kijk hier voor meer informatie en direct aanmelden.