Waakzaamheid geboden

Het jaar is nog maar twee maanden oud of de schrik zit er al goed in.

Eerst was daar de Citrix-paniek. Uit vrees voor een massale hack gingen kwetsbare Citrix-servers preventief op slot. In een eerdere blog vroeg ik mij of deze reactie niet wat overtrokken was, of wellicht iets meer kalmte en overleg niet op zijn plaats was geweest. Overigens zonder daarmee te willen beweren dat de reactie overtrokken was, want daarvoor wisten we te weinig van de ernst en de omvang van de dreiging.

De rust over Citrix was nauwelijks teruggekeerd of het Corona-virus dook op. Natuurlijk gaat het om twee onvergelijkbare bedreigingen, al was het maar vanwege de dodelijke Corona-slachtoffers die te betreuren vallen.
Desondanks is het opvallend hoe beheerst in Nederland, althans op het moment van het schrijven van dit blog (1 maart), wordt gereageerd op het Corona-virus, dit in tegenstelling tot de bijna blinde paniek die bestuurlijk Nederland beving bij de ontdekking van het Citrix-lek.

Nuchter, maar waakzaam, een houding die mij aanspreekt. Bij die waakzaamheid hoort een grondige voorbereiding voor het geval ook in Nederland het Corona-virus leidt tot zeer ingrijpende maatregelen, zoals bijvoorbeeld het afsluiten van steden. Want stel dat Den Haag, onze standplaats, dat treft, wat betekent dat voor onze dienstverlening aan de sociale diensten van de G4 ?

Bij de eerste alarmerende signalen heeft een viertal collega’s het draaiboek, dat is opgesteld bij het uitbreken van de Mexicaanse griep in 2009, erbij gepakt en afgestoft. In diezelfde tijd, het virus had Europa nog niet bereikt, hebben we uit voorzorg een collega die terugkwam uit Hongkong verzocht om zijn werkzaamheden twee weken vanuit zijn eigen huis te verrichten. En uiteraard hebben we, toen de dreiging toenam, contact gezocht met verwante organisaties zoals onder meer VNG en het ministerie van Sociale Zaken, maar ook met het RIVM. Welke maatregelen achten zij raadzaam in het geval van een pandemie? Hoe bereiden zij zich daarop voor? Voor die vragen was het kennelijk toen nog te vroeg, want een bevredigend antwoord bleef uit. Opvallend, want de impact van het virus op de economie en de dienstverlening kan groot zijn, zoals blijkt in China. Het is dan ook wellicht geen gek idee wanneer de RIVM niet alleen de bevolking informeert over hoe te handelen in het geval van een ernstige uitbraak van het virus, maar ook kritische dienstverleners met raad en daad zou bijstaan.

Inmiddels hebben we zelf een continuïteitsplan opgesteld. Daarin hebben we onder meer onderzocht welke functies vereist zijn voor de processen die niet onderbroken mogen worden en wat de mogelijke consequenties zijn wanneer belangrijke toeleveranciers, in ons geval onder meer Microsoft en Transfer, uitvallen. Ook zijn we nagegaan wat een worst case scenario, zoals het geheel afsluiten van Den Haag, mogelijk voor ons inhoudt. Kunnen onze 250 medewerkers vanuit hun huis ervoor zorgen dat de continuïteit van de dienstverlening is gegarandeerd? Kunnen we met z’n allen tegelijk een Skype-call ingaan? Maar ook op het oog eenvoudige zaken komen aan bod, zoals afspraken over allerlei hygiënische maatregelen, over de communicatie met onze medewerkers, maar ook wat te doen met cruciale medewerkers die een reisje hebben geboekt naar Iran of Noord-Italië. We zijn zeker de enige niet die een draaiboek hebben klaarliggen, dus laten wij als als kritische organisaties snel de koppen bij elkaar te steken om, onder regie van de RIVM, de diverse scenario’s op elkaar af te stemmen. Ik maak er graag tijd voor vrij, desnoods deze week nog.

Larissa Zegveld is algemeen directeur van Wigo4it, de coöperatie van de sociale diensten van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht op het gebied van informatievoorziening. Begin 2019 werd zij benoemd tot voorzitter Forum Standaardisatie, ingesteld door de Nederlandse overheid met als doel het gebruik van open standaarden in de publieke sector te stimuleren.