Waarom de IT van de overheid naar het voormalige Oostblok verhuist
India is al jaren het Walhalla voor IT uitbesteden, maar de laatste jaren verhuist de uitvoering van overheids-IT steeds meer naar Oost-Europa. Met name Polen en Roemenië zijn geliefde nearshore-locaties. Hoe is deze trend ontstaan?
Met nearshore wordt het uitbesteden van bedrijfsprocessen of IT-diensten aan landen die geografisch dichtbij zijn bedoeld, dit in tegenstelling tot offshore outsourcing naar verre landen zoals India waar ook veel wordt uitbesteed.
Nearshore was tot voor kort vooral zichtbaar in sectoren zoals financiële dienstverlening en de maakindustrie, maar begint nu ook bij de Nederlandse overheid voet aan de grond te krijgen. Dat vertelt Marcel Blommestijn van IT-consultingbureau Eraneos. Overheden besteden hun IT uit om arbeidskosten te besparen. Tegelijkertijd wordt het gebrek aan IT-talent in Nederland een veelvoorkomend argument om IT in andere landen uit te besteden.
Volgens Marcel Blommestijn zijn er verschillende factoren die bijdragen aan de groeiende populariteit van nearshore-oplossingen bij de overheid. ‘De belangrijkste is beschikbaarheid van IT-talent. In Nederland is er een schaarste aan gespecialiseerde IT-professionals, terwijl deze in Oost-Europese landen vaak wel beschikbaar zijn.’
Een tweede belangrijke factor is de culturele en geografische nabijheid. De cultuurverschillen tussen Nederland en Oost-Europese landen zijn kleiner dan die met landen zoals India. Dit maakt samenwerking eenvoudiger en effectiever. Bovendien is het tijdsverschil met nearshore-landen veel kleiner, wat de communicatie en samenwerking bevordert. Blommestijn benadrukt: ‘De cultuur ligt dichter bij ons, wat vooral bij applicatieontwikkeling en beheer belangrijk is. De tijdsverschillen zijn ook veel kleiner, wat de samenwerking vergemakkelijkt.’
Implementatie van nearshore
De manier waarop nearshore-samenwerkingen worden geïmplementeerd, verschilt per project en organisatie. Vaak begint het met een gemengd team van lokale en nearshore-medewerkers. ‘Meestal worden de mensen die echt werkzaamheden gaan uitvoeren eerst voor een periode naar Nederland gehaald om te wennen aan de situatie. Dat helpt om een goede werkrelatie op te bouwen. Na enkele maanden keren ze terug naar hun thuisland en werken ze op afstand verder.’
Vooral bij applicatieontwikkeling en -beheer wordt veel gebruik gemaakt van nearshore-oplossingen. Deze vorm van samenwerking leent zich goed voor een agile werkwijze, waarbij teams flexibel en iteratief werken aan softwareprojecten. Het blijkt effectief om nearshore-medewerkers te integreren in deze teams, zeker als zij in de beginfase fysiek aanwezig zijn om relaties op te bouwen.
Geopolitieke overwegingen
Veel organisaties zijn voorzichtiger geworden met offshore outsourcing naar verre landen in verband met politieke en economische instabiliteit. Blommestijn: ‘Geopolitiek gaat nu wel steeds meer en meer spelen. Veel organisaties kiezen nu voor nearshore vanwege de stabielere en betrouwbaardere opties binnen Europa.’ Dit geldt niet alleen voor de private sector, maar ook voor overheidsinstellingen die gevoelige gegevens en infrastructuur beheren.
Toekomstperspectief
Een groot deel van de overheid is echter nog nog terughoudend. Uit onderzoek blijkt dat driekwart van de overheidsinstellingen geen verandering voorziet en blijft vasthouden aan lokale oplossingen. Toch is er een groeiende trend om voor specifieke projecten en oplossingen gebruik te maken van nearshore. Dit wordt voornamelijk gedreven door de behoefte aan gespecialiseerde kennis en talent, niet door kostenbesparing. ‘Het onderzoek wees uit dat 70 procent van de overheid nog steeds zegt: er verandert helemaal niets. Maar er zal zeker meer gebruik worden gemaakt van nearshore voor specifieke oplossingen.’
Nearshore werkt goed binnen de overheid
Bedrijven zoals EPAM, een grote nearshore-provider, scoren hoog op klanttevredenheid en laten zien dat nearshore goed kan functioneren binnen de overheid. Daarnaast hebben gevestigde namen zoals Atos en Capgemini hun capaciteit in nearshore-landen uitgebreid en gebruiken deze steeds meer voor overheidsprojecten. Blommestijn licht toe: ‘Sinds kort is EPAM ook in ons onderzoek verschenen als een grote provider die grootschalig ontwikkeling doet vanuit nearshore. Vorig jaar kwamen ze als nieuwkomer op de eerste plaats en nu staan ze op de tweede plaats.’
Kloof in IT-talent overbruggen
Nearshore biedt de overheid de mogelijkheid om de kloof in IT-talent te overbruggen en efficiënter samen te werken met teams in geografisch nabijgelegen landen. Ondanks de uitdagingen, zoals taalbarrières en de noodzaak tot culturele aanpassing, biedt nearshore een waardevolle oplossing voor de groeiende behoefte aan gespecialiseerde IT-diensten. De komende jaren zal de rol van nearshore waarschijnlijk verder toenemen, vooral bij specifieke projecten waar kennis en talent de doorslag geven. ‘Ik denk dat er wel meer gebruik gemaakt gaat worden van nearshore, vooral vanwege de toegang tot talent en resources’, concludeert Blommestijn.
Delivery-centers in Oost-Europa
Eén van de Nederlandse IT-bedrijven die kantoren heeft in verschillende Europese landen is Levi9. Een Nederlands bedrijf met uitgebreide ervaring op gebied van nearshoring. CEO Angelina Best vertelt hoe Levi9 Inmiddels bijna zo’n 20 jaar geleden delivery centers opstartte in Servië, Roemenië en Oekraïne. Daar werken teams van developers, engineers, architecten, delivery managers aan allerlei IT-producten voor Nederlandse organisaties.
‘We hebben momenteel in totaal zo’n 1200 professionals in dienst. Inmiddels hebben we in ons kantoor in Amsterdam alleen nog sales, marketing, finance en operations zitten. Onze dienstverlening richten we met name op de Nederlandse markt. Ik denk dat op dit moment zo’n 70 procent van onze klanten een hoofdkantoor heeft in Nederland.’
Groeiend tekort aan IT’ers
Levi9 bouwde digitale oplossingen voor onder meer Talpa, Essent en AMRO Clearing, een dochter van ABN AMRO. ‘En dat doen we ook wel eens voor overheids- of semi-overheidsklanten. We ontwikkelen bijvoorbeeld een mobiele applicatie website, een digitaal platform, software-oplossingen en we zorgen voor data-inzichten van onze klanten.’ Dat Nederland een groeiend tekort aan IT’ers heeft, baart ook Best zorgen. ‘Er is onder meer door brancheorganisatie NLdigital onderzoek gedaan naar hoeveel IT-skills we hebben en hoeveel er nodig is. De verwachting is dat we in de komende jaren zo’n 400.000 IT specialisten tekortkomen.’
Taal & cultuurverschillen
Nearshoring is volgens Best een beproefd concept om IT’ers van hoge kwaliteit te vinden. ‘De mensen in onze teams spreken ongelooflijk goed Engels. We kunnen personeel halen van de beste universiteiten in de grote steden van Roemenië, Servië en Oekraïne. De kwaliteit van mensen is daar ontzettend hoog. Ook qua cultuur zien we dat er een heel goede match is. We besteden daar ook veel aandacht aan, met onder andere trainingen. En dat begint al tijdens het wervingsproces. Zo leren ze werken met onze klanten.’ De uitdagingen zitten hem volgens Best met name in de communicatie. ‘In Nederland spreken we elkaar tegen op de werkvloer en we horen het graag als iets niet goed is.’ Dat is in Oost-Europa minder vanzelfsprekend, daarin moeten ze zich verder ontwikkelen. Best: ‘Het gaat dan over zaken als: hoe communiceer je, hoe challenge je een klant als je zelf het gevoel hebt dat een andere oplossing beter is?’
Geopolitieke spanningen
Het praktische probleem van werken in een andere tijdszone speelt niet in Oost-Europa. Ook geopolitieke spanningen zijn minder een issue dan wanneer er met IT’ers uit andere werelddelen wordt gewerkt. ‘Roemenië valt bijvoorbeeld binnen de EU. Dus als dat – om wat voor reden dan ook – een vereiste is, dan kunnen we onze klanten daarin zeker bedienen’, zegt Best.
Logischerwijs is complexe regelgeving waarmee bedrijven in Europese landen te maken hebben in andere werelddelen geen struikelblok. ‘We spreken dit soort uitdagingen voorafgaand aan een samenwerking altijd door. Soms moeten klanten vanwege nieuwe regelgeving samenwerken met partners die óók in Europa zitten.’
Voor overheid iets spannender
Met name bij de Nederlandse overheid wordt werken op afstand nog wel eens als een probleem gezien. Liever werken ze met IT-personeel uit Nederland. ‘Ik heb daar zelf niet zo’n ervaring mee’, zegt Best. ‘De semi-overheidsklanten die wij bedienen zeggen wel eens dat het in het begin misschien spannend is. Ze moeten overschakelen naar Engels spreken en begrijpen. Het is dan altijd de vraag hoe dit landt op de werkvloer. Uit mijn ervaring in de praktijk blijkt dat het uiteindelijk veel makkelijker gaat dan ze van tevoren hadden gedacht.’
Onboardingstraject
De verschillen in cultuur en taal zijn voor overheidsklanten vaak ook wat spannender, zegt Best. ‘Levi9 werkt daarom met een onboardingstraject en wederzijdse kennisoverdracht. Dat begint vaak met een onderling bezoek. We nemen een team van een klant mee naar bijvoorbeeld Servië, daar doen we vervolgens allerlei workshops. Daarna zorgen we dat de teams met elkaar werken, want uiteindelijk is innovatie toch het prettigst als je dit ook met elkaar in één ruimte kan doen en dat je ook eventjes daarna met elkaar kan eten en kan socializen. Zo krijgt de nieuwe samenwerking een goede basis om online te worden voortgezet.’
Dit artikel is ook gepubliceerd in iBestuur Magazine #53 van januari 2025
Lees ook:
