Bent u klaar voor de Omgevingswet? Flevoland nog niet…
Flevoland werkt hard aan de voorbereidingen op de Omgevingswet, concluderen zes decentrale rekenkamers en rekenkamercommissies in een gezamenlijk onderzoek. Maar de aansluiting op het DSO, participatie en interbestuurlijke samenwerking zijn nog niet op orde.
De rekenkamer(commissie)s van de gemeenten Almere, Dronten, Lelystad en Noordoostpolder, de provincie Flevoland (Randstedelijke Rekenkamer) en het Waterschap Zuiderzeeland onderzochten hoe de deelnemende overheden gezamenlijk de één loket/overheid-gedachte kunnen uitvoeren.
Gezamenlijkheid ontbreekt
Volgens de rekenkamer richten de betrokken overheden (provincie, waterschap, gemeenten) zich voornamelijk op hun eigen taken. ‘Het samen kunnen uitvoeren van de één-overheid-gedachte vanaf de datum waarop de wet in werking treedt, komt niet terug in de plannen.’ Betrokken ambtenaren ervaren ‘nog geen urgentie’ om zaken anders te doen of te regelen. Het op politiek niveau afstemmen van het eigen beleid met dat van de andere overheden in Flevoland ‘wordt gezien als iets van later zorg’. Verschillende gemeentelijke en provinciale ambtenaren verklaarden aan de rekenkamer te betwijfelen of straks, ‘als puntje bij paaltje komt, er op bestuurlijk niveau de durf is om ook gezamenlijk inhoudelijke beleidskeuzes te maken’.
Zorgen over automatisering
Daarbij helpt niet dat de automatisering die de Omgevingswet vanaf 1 januari 2024 moet ondersteunen verre van vlekkeloos werkt. ‘Als gevolg van de problematiek rond de ontwikkeling van het digitale stelsel zijn de zes in ons onderzoek betrokken overheden op dit moment nog niet zo ver dat zij hun lokale systemen kunnen aansluiten op het landelijke deel van het overheidsloket’, oordeelde de rekenkamer eind augustus. Bij ambtenaren en bestuurders ‘leven zorgen’ over de werking en stabiliteit van dit nieuwe loket. ‘De ervaring leert dat er bij ICT-projecten van de rijksoverheid herhaaldelijk nieuwe tegenvallers op de loer liggen.’
Beslistermijnen oprekken?
Overheden moeten na 1 januari over alle omgevingsvergunningaanvragen binnen acht weken een gezamenlijk gedragen besluit nemen. De rekenkamers waarschuwen dat de opeenstapeling van lokaal beleid en lokale regels straks een serieus obstakel kan om die beslistermijn te halen.
Er is een geitenpaadje voor de eerste jaren: de beslistermijn verlengen of het afwegingsproces verschuiven naar het voortraject. Echter zo’n verschuiving zal in de praktijk leiden tot lange procedures in het voortraject en dit strookt niet met de beoogde versnelling, zoals de Omgevingswet beoogd. ‘Het enige wat voor de initiatiefnemer merkbaar zal bijdragen aan de gewenste versnelling van de behandeling van complexe vergunningaanvragen, is aanpassing van het lokale beleid van de overheden om de onderlinge verschillen te verminderen’.
Participatie
Ook aan de participatie van de Flevolanders moet nog veel gebeuren. Hoewel het onderwerp erg blijkt te leven bij alle overheden, zagen de rekenkamers het behalve in de gemeente Noordoostpolder nog nergens terug in actueel, op de Omgevingswet toegesneden participatiebeleid.
Aanbevelingen (ook interessant voor andere regio’s)
- Ontwikkel een gedeelde sturingsfilosofie voor de overheden in de provincie, aan de hand van de
opgaven waar de regio voor staat. - Faciliteer structurele afstemming tussen de regionale (volks)vertegenwoordigers.
- Zorg voor regie op de regionale werkafspraken over toetsing van vergunningaanvragen.
- Maak heldere afspraken over crisisbeheersing rond interbestuurlijke vraagstukken, met aandacht
voor de risico’s die spelen bij de inzet van de instrumenten ‘advies’ en ‘advies met instemming’.
Eindrapport Samenwerking in Flevoland onder de nieuwe Omgevingswet
Dit artikel werd eerder gepubliceerd bij onze collega’s van Binnenlands Bestuur
