Het moment is nu: een transparante en digitaal wendbare overheid

Al jaren wordt er gepraat over meer transparantie en datagedreven werken bij de overheid waarmee het pro-actief burgers en bedrijven kan ondersteunen. Niet alleen halen maar ook brengen. De ontwikkelingen gaan snel, heel snel. Door het slim toepassen van die nieuwe technieken kan nu de daad bij het woord gevoegd worden.

De opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) en algoritmes binnen de overheid maakt transparantie en digitale wendbaarheid essentieel. Overheidsdiensten gebruiken steeds vaker geavanceerde systemen om besluitvorming en dienstverlening te ondersteunen, maar deze technologieën moeten inzichtelijk en controleerbaar blijven. Dit stelt hoge eisen aan auditlogging en IT-beheer.

Het Algoritmekader van de overheid biedt richtlijnen voor het gebruik van algoritmes binnen de overheid, terwijl het Algoritmeregister openbare informatie verschaft over algoritmes die door overheidsinstanties worden ingezet. Dit vergroot de transparantie en stelt burgers in staat te begrijpen hoe overheidsbesluiten tot stand komen. Dat biedt kansen om echt datagedreven te gaan werken; de situatie van een burger bepaalt hoe de overheid de burger en organisaties proactief kan ondersteunen.

Digitale wendbaarheid: een flexibele overheid

Naast transparantie is digitale wendbaarheid een essentiële pijler van een toekomstgerichte overheid. Wendbaarheid betekent dat systemen en processen niet star zijn, maar flexibel kunnen inspelen op veranderingen, zoals nieuwe regelgeving, technologische innovaties of maatschappelijke behoeften.

Veel overheidsprocessen zijn nog steeds silo-gebaseerd, waarbij diensten en systemen los van elkaar functioneren. Dit belemmert een soepele klantreis, waarin burgers eenvoudig verschillende diensten kunnen gebruiken via één portaal. Een wendbare digitale overheid kan deze silo’s doorbreken en processen herstructureren rond de behoeften van de burger.

In een écht geïntegreerd systeem zou een burger bijvoorbeeld via één platform zijn rijbewijs kunnen verlengen, belastingaangifte kunnen doen en automatisch meldingen ontvangen over beschikbare subsidies en vergoedingen. Door deze diensten met elkaar te verbinden, kan de overheid sneller reageren op individuele situaties en administratieve lasten verminderen. Standaard maar toch op maat dus!

Innovatie en betrouwbare data-opslag

Digitale wendbaarheid vereist ook robuuste en veilige data-opslag. De geopolitieke ontwikkelingen tonen aan dat het beheer en de locatie van gegevens steeds belangrijker worden. Het vertrouwen in internationale partners kan fluctueren, waardoor de overheid een solide strategie nodig heeft voor de opslag en bescherming van gevoelige data.

Bovendien biedt digitale wendbaarheid de kans om legacy systemen te vervangen door moderne, flexibele software. In plaats van vast te houden aan verouderde applicaties met lange lifecycles, kan een adaptieve IT-strategie zich richten op interoperabele systemen en gestandaardiseerde componenten. Dit maakt het makkelijker om nieuwe technologieën te implementeren en efficiënt gebruik te maken van data.

AI als strategisch hulpmiddel

AI en Large Language Models (LLM) kunnen een cruciale rol spelen in beleidsvorming en digitale transformatie. Door AI in te zetten om wetteksten te vertalen naar concrete beleidsonderdelen en regelgeving, kan de overheid sneller en efficiënter beleid ontwikkelen.

Daarnaast biedt AI mogelijkheden om beleidswijzigingen vooraf te analyseren en ongewenste neveneffecten te voorspellen. Dit voorkomt inefficiënties en helpt beleidsmakers beter onderbouwde beslissingen te nemen. In een digitale, wendbare overheid kunnen AI-modellen worden gebruikt om proactief beleid te formuleren en optimale dienstverlening te garanderen.

Een toekomstgerichte overheid

De komende jaren zullen AI en digitale transformatie de manier waarop de overheid functioneert drastisch veranderen. Transparantie, integratie en digitale wendbaarheid vormen de sleutel tot een efficiëntere en mensgerichte overheid. Door technologische innovaties slim te benutten, kan de overheid niet alleen responsiever, maar ook proactiever en efficiënter worden.

Misschien wordt het tijd om AI zelf te vragen hoe dit het best vormgegeven kan worden…