Genchi genbutsu voor IT
Niets is zo verhelderend als zelf op de werkvloer constateren hoe het ermee staat. Dat niet iedere bestuurder zich dit dagelijks realiseert, komt door de moeilijke term die we ervoor hebben: genchi genbutsu. Dat betekent zoiets als: ga er zelf heen en kijk ernaar.
Het gaat uit van het principe dat als je werkelijk wilt weten hoe het zit, je naar de plek toe moet waar het gebeurt. Genchi genbutsu komt uit het fameuze Toyota Production System waarin mens, organisatie, techniek en proces integraal onderdeel vormen van de managementaanpak.
De overheid doet zaken met de Big Five en die hebben veelal vestigingen in bijvoorbeeld India. Omdat aanbestedingen meer dan eens worden uitgevochten op prijs, komt de Azië-route bij de overheid in beeld. Bij offshoring van IT naar lagelonenlanden is het onmogelijk om even langs te gaan en te kijken hoe het ermee gaat. Dat hoeft ook niet, denkt de bestuurder, want de ICT-dienstverlener heeft ons daarvan ontzorgd en regelt alle problemen. Maar we zien meer en meer dat bedrijven erop terugkomen. Blijkbaar is offshoring niet in alle gevallen de oplossing. Vanonder de kwaliteitspet kan ik dat beamen. Ik zie meer dan eens ondermaatse software uit Aziatische landen.
Een prima argument tegen een te grote afstand tussen ontwerp en ontwikkeling kwam ik tegen in het FD. Emeritus-hoogleraar innovatiemanagement Ben Dankbaar en een directeur van een bedrijf in kunststofproductontwikkeling bezigen het argument van de stagnerende innovatie.
De stelling is dat op de werkvloer de innovaties gepleegd worden vanwege de productkennis. Door ervaring met de materie kun je ook bepalen hoe het beter kan of hoe het anders moet. Als je de link met de productie doorknipt, verlies je een deel van je innoverend vermogen. In het stuk had men het weliswaar over productiewerk en mbo’ers, maar in de IT gaat dezelfde vlieger op voor het bouwen en testen van software (productiewerk) dat minimaal hbo-niveau vergt.
Offshoring conserveert in het beste geval, maar innoveert kennelijk niet. Op innoveren hadden bedrijven juist ingezet, mede uit het oogpunt van kostenbesparingen. Men redeneerde aldus: de nieuwe offshore-partijen zijn de IT-professionals, dus wij eisen en verwachten dat ze hun productiewerk steeds sneller en beter verrichten, waardoor de prijzen steeds lager zullen worden. Jaarlijkse prijsdalingen van tien procent waren geen uitzondering. Dat soort verwachtingen wordt niet altijd waargemaakt. Omdat men niet innoveert, maar meerwerk regelt. Daarnaast stijgen de kosten voor IT-werk in die landen soms met vijftien procent per jaar.
Na jaren niet investeren in ‘eigen productiewerk eerst’ is de weg terug lastig te bewandelen. Toch zie ik bedrijven dit doen, soms met vallen en opstaan. Na het opbouwen van een degelijke workforce, vaak met hulp van hoogopgeleide in- en externe krachten, kunnen ze weer zelf in de keuken kijken. Zien hoe het gaat, hoe het nog beter kan, en slim innoveren. Genchi genbutsu, at last!
