Inspirerende overheid
Tijdens het iBestuur Congres 2023 laten we ons leiden door het thema ‘De verbeelding’. Hoe zien de private partners van het congres de informatiesamenleving zich op termijn ontwikkelen? We legden de vraag voor aan Harco Enting, area vice president, Business Development & Strategy, Northern Europe Public Sector bij Salesforce
“Kijkend naar de informatiesamenleving zie ik dat het allemaal digitaler wordt. Maar de uitdaging is dat we moeten proberen iedereen mee te nemen. Informatie tot je nemen, uitwisselen, soms krijg ik het gevoel dat we bijna verdrinken in de informatie. We hebben hulp nodig om onszelf daar wegwijs in te maken. Daarnaast denk ik dat overheden steeds transparanter worden in hun informatie, waarbij burgers steeds meer centraal komen te staan. Salesforce helpt als CRM-provider sinds een paar jaar de overheid om meer de mens centraal te stellen. Bij CRM (customer relationship management) gaat het allemaal over interactie tussen enerzijds een organisatie en aan de andere kant haar klanten. We kunnen de C voor customer ook vervangen door citizen, burger. Wij zijn groot geworden door bedrijven te helpen die klant centraal te stellen. Als bedrijf wil je geld verdienen; dat doe je het best als je luistert naar je klant.
Hoe kom je zover dat burgers een Bol.com-ervaring krijgen bij de overheid? Dat lukt alleen als we als overheid meer in dialoog gaan met die burger, de klant. En daar helpen onze platformen bij. We zijn daarmee bijvoorbeeld al begonnen bij de gemeente Tilburg. Wat we voor ogen hebben is dat de overheid een 360-graden-blik heeft op een persoon, dat je door het platform in een oogopslag kunt zien is welke contacten er lopen. Zodat de burger niet steeds opnieuw hetzelfde verhaal hoeft te vertellen.
Een stap verder is artificial intelligence, waarmee de gemeente kan anticiperen op de vraag van de burger. Je kunt flink dagdromen over wat er allemaal mogelijk is.
Verbeelding is iets waar je naartoe moet leven en naartoe moet werken. Als ik dan aan de overheid denk, zie ik een inspirerende overheid: die er is voor de samenleving, niet alleen doet wat moet, maar dus ook inspireert. Ik zou willen dat we op meer terreinen zo’n acterende overheid zouden hebben; die een stip op de horizon zet waar we met Nederland heen willen. En ik als technologieleverancier ben natuurlijk alleen maar een hulpmiddel.
Digitalisering is immers slechts een middel om iets van die verbeelding te realiseren, en geen doel op zich. Verbeelding is goed; dat je mensen inspireert om mee te doen en gezamenlijk, overheid en haar burgers, iets moois te realiseren voor de maatschappij op microniveau, en liefst ook op macroniveau. Door een vergezicht te schetsen krijg je als overheid draagvlak.”
iBestuur Congres 2023
Het iBestuur Congres vond plaats op 13 september jl.
Het nadeel van een VERgezicht is dat je niets ziet als je BIJziend bent. Laten we eerst eens beginnen met – net als Charles Darwin deed – gewoon om ons heen te kijken wat NU geaccepteerd is en eens vragen stellen bij de impact van AI op het NU en niet op het STRAKS. Lineair denken is zo 20ste eeuws.
Stel nou dat we ervan uit gaan dat er niets nieuws onder de zon is en onze populatie een vergelijkbare maatschappelijke transitie doormaakt als onze voorouders toen de stoommachine op kwam. Zij moesten leren leven met de overgang van Romantiek naar Moderniteit. Wij maken een tijd mee waarin de grenzen van de realiteit kunnen worden overschreden. Zoals Andy Warholl al aangaf: van tijdloze kunst naar pop-art. Business-art en hyperrealisme, toyisme en digitale kunst versmelten dankzij digitale technologie. Nep is business en daarmee ’echt’ geworden. Digitaal geanimeerd water lijkt op ‘echt’ water. Disciplines versmelten dus tot nieuwe inzichten en materialen, net zoals het onderscheid tussen kunst en bedrijf versmelt. Stel dat we vervolgens vragen stellen bij alles wat we NU normaal vinden, maar dan door de bril van radicale toepassing van wat inmiddels OOK kan. Dat levert toch prachtige ethische vragen op? Als je een orgaan transplanteert, van wie is dan de digitale weergave van het DNA? Een beetje 3D printer kan digitale bestanden van organische botten inmiddels perfect nabootsen. Versplinterde botten, aangetaste botten … alles is fysiek te vervangen met een verbeterde kopie. Erger nog, je kunt zoveel zombie kopieën maken als je wilt en ze vervolgens animeren. Zo kun je een complexe operatie simuleren met virtuele botten die je daarna precies op maat print, dankzij o.a. AI. Geen wetgeving is zover dat de oorspronkelijke eigenaar van het DNA de rechten behoudt over zijn overgenomen lichaam. Technisch kun je dus het gescande lichaam van een mens downloaden, animeren en hele foute dingen laten zeggen … die je dan weer kunt filmen … muteren … en weer delen. Hoe lang mag een digitale ondode in zijn graf/digitale opslag mogen liggen? Zolang je redelijkerwijs aan kunt nemen dat het origineel nog in leven is? Honderd jaar? Zolang de data voor iemand nog waarde vertegenwoordigt? Mag iemand ook alleen zijn digitale lichaamsscans aan de wetenschap doneren en is hij dan onsterfelijk geworden? Van wie het gezicht dat je dankzij AI digitaal boetseert op een gevonden schedel? Van wie is de dankzij AI gegenereerde synthetische stem die gemaakt is op basis van röntgenfoto’s van schedel? Waar ligt de ethische grens tussen een bot, orgaan of gezicht kunnen printen en het daadwerkelijk gebruik daarvan? Hoe vaak mag je iemands arm printen? Of een raar gebit? Heeft de data van een object eigenlijk dezelfde intrinsieke waarde als het organisch materiaal dat als origineel diende? Mag je digitaal vastgelegde DNA eigenlijk combineren tot nieuwe formules voor CRISPR manipulatie? Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats (CRISPR) zijn korte segmenten van herhaalde codes in het DNA, die een bacterie gebruikt om bijvoorbeeld een nieuwe virusaanval te herkennen en af te slaan. Samen met het enzym cas9 vormen ze de basis voor de populaire CRISPR-cas9 techniek, wat gerichte genetische manipulatie mogelijk maakt. Hoe ziet een digitale aanval op ‘distributed manufacturing ketens’ eruit voorlopig elke afzonderlijke schakel in een productieketen slechts verantwoordelijkheid voor zichzelf verschuldigd is, terwijl AI allang de correlaties kan maken voor 3e en 4e factor aanvallen? Er bestaan allang robots met kunstmatige intelligentie die, lokaal, 3D geprinte onderdelen automatisch kunnen combineren tot bijvoorbeeld een printplaat. Samengevat: laten we niet hopen op een overheid die een VERgezicht probeert te schetsen, maar op een Overheid die bewust durft te doordenken wat BIJziendheid op nieuwe feiten betekent voor vragen zoals Data Governance, semantiek, ontologie, taxonomie, identiteit, eigenaarschap etc.