Oproep VNG: Wees kritisch tegenover hoge verwachtingen van AI
AI zal zeker impact hebben op gemeenten, maar het is belangrijk ons niet op te laten jagen uit vrees om achter te blijven. In een Trendanalyse AI en algoritme roept de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) gemeenten op vooral kritisch te zijn tegenover de hoge verwachtingen van AI. En wees open over het gebruik van AI en voer het bestuurlijke, politieke en maatschappelijke gesprek hierover.
Systeemtechnologie
AI is een systeemtechnologie, stelt de VNG. Hierin volgt de vereniging de definitie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). De impact ervan is vooraf niet te overzien. Laat je niet gek maken door de gouden bergen die de markt beloven, waarschuwt de VNG. ‘Gemeenten kunnen deze technologie gebruiken om maatschappelijke opgaven aan te pakken, maar er liggen in het gebruik van AI en algoritmen ook nog uitdagingen en ethische vraagstukken op het gebied van transparantie, verantwoording, privacy en procedurele rechten.’
Naar een realistische begrip van AI
De WRR gebruikt de term ‘demystificatie’. De verwachtingen van AI zijn hoog, wees vooral kritisch over de mogelijkheden van AI voor het lokaal bestuur, adviseert de VNG. En zet in op ‘AI-wijsheid’. ‘Dit kunnen gemeenten onder meer doen door meer openheid te geven over het eigen gebruik van AI en het bestuurlijke, politieke en maatschappelijke gesprek hierover te voeren.’
Ontwikkeling van kennis en vaardigheden
Als je als gemeente aan de slag gaat met AI binnen bepaalde werkgebieden, zorg dan dat medewerkers over voldoende kennis en vaardigheden beschikken. Maar faciliteer ook inwoners en maatschappelijke organisaties in het opdoen van kennis over AI. Zij moeten meegenomen moeten worden in de AI-discussie. Zorg voor een goede terugkoppeling tussen tekentafel en praktijk, is het advies. De uitkomsten van AI-systemen worden nog onvoldoende geëvalueerd. Inwoners en maatschappelijke organisaties kunnen essentiële expertise inbrengen.
Aandacht voor uitvoerbaarheid
De VNG roept namens gemeenten de rijksoverheid en de EU op om bij de ontwikkeling wet- en regelgeving rondom AI aandacht te hebben voor uitvoerbaarheid, dat kan bijvoorbeeld met behulp van uitvoeringstoetsen. Toepassingen van AI door gemeenten vinden niet alleen plaats om efficiënter en effectiever te werken, maar kunnen ook een rol spelen in het versterken van publieke waarden zoals privacy.
