Puzzelstukjes

Heb je ook gemerkt dat inwoners en ondernemers vaker andere eisen stellen aan de dienstverlening van overheden? Dat ze meer zelf willen bepalen en doen? Dat ze 24×7 digitale toegang tot overheidsdiensten vragen, het liefst via de applicaties en systemen die ze dagelijks gebruiken?

Door nieuwe technologie ontstaan elke dag nieuwe mogelijkheden voor digitale overheidsdiensten. Inwoners en ondernemers krijgen vanuit de markt apps die hier gebruik van maken. Binnenkort volgen toepassingen op basis van blockchain, voice technologie, artificial intelligence, internet of things, robotica en self sovereign identity. Veel overheden experimenteren met deze nieuwe ontwikkelingen om kennis op te doen van de mogelijkheden en maatschappelijke impact. Om zo sneller aan de veranderende behoefte van inwoners en ondernemers te kunnen voldoen. Best een puzzel. Hoe leg je die? Samen met anderen!

Op dit moment zoeken overheden steeds vaker anderen op om deze puzzel, die we ‘digitale transformatie’ noemen, te doorzien. Ze gaan in gesprek met inwoners en ondernemers of maatschappelijke organisaties om de behoeften helder te krijgen. Of ze starten consultaties en daarna pilots met de markt om bouwstenen voor die digitale diensten te ontwikkelen. Of ze vragen wetenschappelijke instanties om onderzoek te doen naar de inzet van deze technologie in de digitale samenleving. Proeftuinen, fieldlabs, living labs en organisatiespecifieke techlabs schieten als paddenstoelen uit de grond. Goede initiatieven. Alleen blijft de kennis bij een aantal betrokken mensen en organisaties. Zo heeft ieder slechts een stukje van de puzzel in handen. Dat is jammer. Digicampus is de plek waar we de puzzel met z’n állen willen leggen, een plek waar we samen leren wat ons helpt én hindert in de digitale transformatie. Een transformatie waar we het beste samen vorm aan kunnen geven. Markt, overheid, wetenschap en maatschappelijke organisaties samen (en niet in aparte trajecten). Simpelweg omdat we kennis en expertise van al deze partijen nodig hebben om te versnellen, zodat we op tijd de puzzel kunnen leggen. Maar hoe doe je dat? Wat zijn de tips om samen te innoveren met markt, overheid, wetenschap en maatschappelijke organisaties?

Over grenzen heen

1. Maak het echt

Start bij een behoefte of een probleem in de praktijk. Bepaal de gezamenlijke maatschappelijke waarde die je wilt bereiken. Formuleer samen met ervaringsdeskundigen het probleem of de behoefte. Waar heeft de inwoner of ondernemer nu last van? Welke behoeften worden nu niet ingevuld?. En welke oplossingen liggen voorhanden? Leg bij elke vraag ook de verbinding met huidige processen en de systeemeigenaren die nodig zijn om stappen te maken.

2. Kortstondige of vaste relatie?

Werk je samen aan een verkenning? Wil je uiteindelijk iets uitproberen in de praktijk? Of werk je toe naar een product dat opgeschaald gaat worden? Bespreek direct waarop de samenwerking voor iedereen gericht is: een kleine proef of een langetermijn samenwerking. Dat bepaalt wat voor samenwerkingsvorm je moet kiezen. Voorbeelden van geschikte samenwerkingsvormen lees je vanaf juni in onze publicatie ‘Innoveren over grenzen heen’.

3. Bouw een coalitie met probleemeigenaren

Ga aan de slag met die partijen die het probleem of de behoefte echt voelen. Een coalitie zonder probleemeigenaren werkt niet. Zorg dan ook dat de samenwerking voor alle partijen relevant is. Iedereen moet er wat kunnen leren of bereiken. De samenwerking moet ook relevant zijn voor de hele organisatie waar de betrokken personen uit komen. Zeker als het de organisatie is die cruciaal is bij het oplossen van het probleem. of het invullen van de behoefte.

4. Spreek belangen naar elkaar uit

Ieder doet mee in een innovatiesamenwerking vanuit eigen belang en dat is prima. Deel de belangen wel. Spreek ze uit en leer om je kaarten open te leggen. Zodat iedereen hier rekening mee kan houden.

5. Ontwikkel een gedeelde kennispositie en taal

Start met het ontwikkelen van een gedeelde taal en basiskennis. Wat zijn de definities waar iedereen het over eens is? Wat is er al bekend en onderzocht? Wat zijn de openstaande onderzoeksvragen? Wat houdt de nieuwe technologie of ontwikkeling precies in? Start met een pressure cooker kennis en taal.

6. Laat snel zien wat werkt en wat niet

Breek je innovatietraject op in kleine stappen. Laat direct zien wat werkt, maar vooral ook wat niet werkt. Zorg dat je zo snel mogelijk maatschappelijke impact aan kunt tonen. Dit is cruciaal om energie te creëren. En deel de lessons learned zo snel en breed mogelijk.

7. Denk vooraf na over adoptie

Vervolgens komt er iets prachtigs uit het innovatietraject, en dan? Het is belangrijk dat vanaf het begin duidelijk is wie eigenaarschap heeft over het vervolg. Maar ook wat de criteria voor adoptie zijn. Hoe eerder dit duidelijk is, hoe beter je hierop voor kunt sorteren.

Sámen

Digicampus is de plek waar vernieuwers van publieke dienstverlening samenwerken aan organisatie-overstijgende vraagstukken en waar drempels voor innovatie worden weggenomen. Wij werken vanuit de overtuiging dat we sámen beter in staat zijn om behoeften vanuit de samenleving te vertalen naar innovatieve diensten van de toekomst. Samen werken we aan vraagstukken die over organisatie, domein of landgrenzen heen gaan.  

Loop je al langer met het idee om samen publieke diensten beter te maken – maar wist/weet je niet waar je moe(s)t beginnen? Dan is Digicampus iets voor jou. Wij faciliteren de totstandkoming van een rollende kennis- en innovatie-agenda. Aan de hand van die agenda bouwen we coalities met partijen die gezamenlijk verantwoordelijkheid willen nemen om te verkennen en beproeven hoe we de onderwerpen op die agenda verder kunnen brengen. We stimuleren en faciliteren onderzoek en experimenten die nodig zijn om de puzzel op een onderwerp verder te leggen. Welk puzzelstukje leg jij? Doe mee en bouw samen met ons aan de publieke diensten van de toekomst.

Giulietta Marani is binnen Digicampus mission leader van de missies ‘Samen innoveren over grenzen heen’ en ‘Burger meer regie geven’.