Als je marathons loopt, moet je een lange adem hebben en volhardend zijn. Niets doen is geen optie, want dan wordt de achterstand alleen maar groter. Dat geldt ook voor de overheid.
Samen innoveren is taai en in die worsteling schuilt een zekere schoonheid. Het heeft veel weg van een marathon lopen.
Op 1 februari ben ik begonnen als directeur VNG Realisatie. Gemeenten willen vergaand samenwerken om hun dienstverlening en bedrijfsvoering te verbeteren en VNG Realisatie ondersteunt hen daarbij. Ik kom uit de gemeentelijke uitvoeringspraktijk. Hiervoor was ik directeur Inkomen bij de gemeente Amsterdam en vanuit die functie betrokken bij de samenwerking van de vier grote gemeenten in Wigo4it. En bij GBI, het initiatief van vijftien gemeenten om het gemeentelijke basisproces Inkomen te standaardiseren. Ik weet hoe moeilijk het is om samen iets nieuws te maken. Het is taai, het gaat om dingen proberen, mislukken, doorgaan, langzaam veranderen. Ik vind dat er in dat worstelen ook een zekere schoonheid schuilt. We proberen iets beter te maken voor burgers en bedrijven en – als het even kan – ook voor onze eigen medewerkers.
De overheid is te laat begonnen met het innoveren van haar dienstverlening. We hadden niet op tijd door dat de samenleving verandert en daardoor verwachten burgers en bedrijven nu van ons een dienstverlening die in de markt heel gewoon is, maar die wij onvoldoende kunnen bieden. We staan op een achterstand met de markt en het is onze opgave, als gemeenten en als overheid breed, om deze achterstand in te lopen of op zijn minst niet groter te laten worden.
Ik ben een marathonloper. Ik loop minimaal één marathon per jaar, soms twee. Momenteel train ik voor de marathon van Parijs. Als je marathons loopt, dan moet je het doel scherp voor ogen houden: de finish halen. Als je achterstand hebt, dan moet je een lange adem hebben, volhardend zijn. Niets doen is geen optie, hoe moeilijk of taai het ook is, want de achterstand wordt dan alleen maar groter. Dat geldt ook voor de overheid. Als wij niets doen, wordt de afstand tussen wat burgers van ons verwachten en wat wij kunnen bieden, groter. Uiteindelijk, als je dat doordenkt, ondermijnt dat het vertrouwen in de overheid.
Ingrid Hoogstrate, adjunct-directeur van VNG Realisatie, legt mij in haar recente blog een vraag voor: Hoe laten we het eigenaarschap dat gemeenten voelen voor Samen Organiseren gepaard gaan met een gezamenlijke focus, tempo en beheer? Ik denk door ons gedeelde doel scherp voor ogen te blijven houden: het beter willen doen voor burgers en bedrijven. Net als bij een marathon kunnen tempo en motivatie verschillen: de ene gemeente doet mee om kosten te besparen, de ander om te innoveren, een derde omdat men anders niet kan voldoen aan regelgeving.
Het is de crux om het hogere doel, de vragen van burgers en bedrijven, scherp te blijven houden. Die vragen verschillen namelijk niet per gemeente. Als we ons daarop richten, bijvoorbeeld door het in kaart brengen van klantreizen, dan houden we ons doel helder. Op het VNG Realisatie-congres op 28 maart verkennen gemeenten met elkaar het traject dat we samen lopen. Ik hoop u daar te ontmoeten!
Hugo Aalders is directeur van VNG Realisatie
