Nederlanders staan nog steeds wantrouwend tegenover de inzet van algoritmes door de overheid. Slechts 15 procent heeft vertrouwen in de manier waarop de overheid gebruikmaakt van geautomatiseerde besluitvorming. Een meerderheid ervaart een gebrek aan grip en transparantie op dit gebied.
Behoefte aan meer controle
Dat blijkt uit een representatieve steekproef onder ongeveer duizend deelnemers aan het panel van onderzoeksbureau No Ties, dat in het voorjaar van 2025 werd uitgevoerd in opdracht van adviesbureau Highberg. Meer dan de helft van de ondervraagden wil meer controle over de omgang met persoonsgegevens door de overheid. Een meerderheid meent dat de huidige wet- en regelgeving momenteel onvoldoende bescherming biedt tegen misbruik van data en algoritmes (37 procent) óf dat er verbetering nodig is (36 procent).
Veel mensen weten niet of ze weleens te maken hebben gehad met geautomatiseerde besluitvorming door de overheid. 73 procent van de ondervraagden geeft aan dat ze eigenlijk geen idee hebben. Een bijna net zo groot deel (74 procent) vindt dat de overheid onvoldoende duidelijk is over het gebruik van algoritmes.
Volgens de onderzoekers bestaat er een sterke behoefte naar meer transparantie over het gebruik van algoritmes door de overheid. 94 procent van de respondenten geeft aan het belangrijk te vinden om te begrijpen hoe een geautomatiseerd besluit tot stand komt.
Belangrijke waarden
Het is niet zo Nederlanders de inzet van data en algoritmes door de overheid per definitie niet zien zitten. Ze zien mogelijkheden voor toepassingen op het gebied van veiligheid en criminaliteitsbestrijding (53 procent) betere gezondheidszorg (42 procent) en snellere, eerlijkere overheidsdienstverlening (37 procent). Maar daarbij maakt het wel veel uit hóe de overheid ermee omgaat. Transparantie, eerlijkheid en privacy worden het vaakst genoemd als de belangrijke waarden bij het gebruik van algoritmes door de overheid.
Wantrouwen
Consultancybureau KPMG stelde in januari 2025 ook al vast dat Nederlanders veel wantrouwender staan tegenover het gebruik van algoritmes en AI dan de gemiddelde wereldbevolking. Van de Nederlanders die bekend zijn met Europese wetgeving voor algoritmes en AI, vindt 75 procent deze wetgeving noodzakelijk, bleek uit dat onderzoek. Meer dan de helft is van mening dat de wetgeving nog niet voldoende waarborgen biedt om mensen te beschermen tegen algoritmes en AI.
Lees ook:
