De tijd dat we een inbelmodem moesten gebruiken is al lang voorbij. De komende jaren neemt Nederland afscheid van de onderliggende netwerktechnologie: koperlijnen worden vervangen door glasvezel. Het verglazen van Nederland verliep tot voor kort niet zonder horten en stoten, maar het tempo zit er nu weer goed in.

‘Garbage in garbage out doesn’t just apply to code. It applies to documentaries as well.’ Aldus gebruiker rcnmxgzbv in een recensie op IMDb over de Netflix-documentaire Coded Bias. De documentaire is na The social dilemma de tweede in korte tijd over ‘evil tech’ en ook deze neemt het helaas niet al te nauw met de feiten. Ze krijgen dan ook ongezouten kritiek van inhoudelijke experts.

Het aantal Govtech-start-ups groeit gestaag. De potentie is groot, maar er zijn obstakels. Een wezenlijke hindernis is de overheid zelf, immers geen omarmer van nieuwe technologie. Maar het ijs lijkt te breken, constateert de Delftse hoogleraar Govtech Nitesh Bharosa.

Het vormt een kleine, maar ‘betekenisvolle’ eerste stap: sinds half april staan de agenda en de besluitenlijst van de ministerraad op de website van de Rijksoverheid. De open­baarmaking is een van de 128 maatregelen die het kabinet afkondigde om herhaling van de toeslagenaffaire te voorkomen.

De discussie over sturen met data en de legitimiteit daarvan speelt volop, en is verder aangescherpt door de coronacrisis. De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) bracht met ‘Sturen of gestuurd worden’ advies uit over de rol van de overheid. Martiene Branderhorst, voorzitter van de ROB-werkgroep: “Het openbaar bestuur heeft nog een achterstand in te halen, we moeten nu voorkomen dat het uit onze handen glipt.”

Moet de klassieke beleidscyclus op de schroothoop? Jan van Ginkel (provincie Zuid-Holland) en Paul Strijp (provincie Noord-Holland) zorgden voor een hoop reuring. Zelden kwam er zo’n stroom reacties los. Van medestanders, tegenstanders en vooral van meedenkers. De aangezwengelde kritiek op de klassieke beleidscyclus legde de kiem voor een mogelijk nieuw bestuursmodel: de Triple Tower Canvas.

De nieuwe D66-belofte op het gebied van digitalisering is een groot voorstander van werken in korte cycli. “We moeten ons niet gek laten maken.” Een flitsgesprek met het kersverse Tweede Kamerlid Lisa van Ginneken: doelbewust en overwogen. “We moet investeren in techsoevereiniteit. Als Europa moeten we op eigen benen kunnen staan.”

Samen met de Rijksoverheid start I-Partner­schap een rijksbreed kennisprogramma om meer mensen aan te trekken met een recente hbo- en wo-achtergrond in ICT. Dit biedt de Rijksoverheid toegang tot schaars talent. Bonus voor afgestudeerden die kiezen voor een baan bij de overheid: zij kunnen vanaf volgend jaar naast hun baan in deeltijd promoveren in hun vakgebied.

Het iBestuur Congres op 15 september a.s. is voor CIO Rijk Lourens Visser het moment om de nieuwe I-strategie van het CIO-beraad Rijk te delen. “Het gesprek over de maatschappelijke waarde van ICT levert ons veel op. Ik wil graag feedback vanuit de overheid, maar vooral ook van de markt. Stellen we de juiste prioriteiten? Is het realistisch en haalbaar?”

Er zijn strategieën nodig om verantwoording af te leggen over de toepassingen van geautomatiseerde besluitvorming. Archivering van opbouw, output en effect van algoritmes zal deel moeten zijn van ons archief voor de toekomst. Het archiefonderzoek van het Verwey Jonker instituut laat zien hoe waardevol het is dat we bronnen hebben waarmee we kunnen terugblikken.

De miljarden voor digitalisering die vanuit Brussel ook naar Nederland kunnen komen, kun je als organisatie zelf ophalen. “In de kern gaat het om het slim verknopen van je eigen digitaliserings­strategie – als gemeente of regio bijvoorbeeld – aan nationale en Brusselse beleids- en innovatiedoelen”, zegt de Brusselse EU-belangenbehartiger Daniëlle de Boer. “Dat doe je in Brussel en in Nederland met partnerschappen en subsidieaanvragen.”

Internetverbinding is in pakweg 25 jaar tijd net zo belangrijk geworden als elektriciteit, gas en water. Hoe ziet de wereld achter ons modem eruit en hoeveel internetverkeer kan onze digitale infrastructuur aan? Nederland vervult een belangrijke functie als knooppunt van internet exchanges, die honderden kleinere netwerken met elkaar verbinden.

Grote datalekken, online privacyschendingen en nieuwsmanipulatie volgen elkaar in snel tempo op. Toch staat digitalisering opvallend laag op de politieke agenda en is het vaak onduidelijk wat de visie van politieke partijen op dit onderwerp is. De Technologie Kieswijzer heeft hier verandering in gebracht. Uit de resultaten komen verrassende en politiek bruikbare inzichten.

Er komt geen Europees vaccinatie certificaat. Eigen regeringsbevoegdheden worden belangrijker geacht dan de rechten van hun burgers. Als u straks plotseling toch in quarantaine moet na terugkeer van vakantie, of als u onverwacht voor het hele gezin extra dure tests moet laten doen, stuur uw klachten dan vooral door naar Den Haag.

Digitalisering is voor de Europese Commissie net zo’n belangrijke ontwikkeling als het klimaat en de energietransitie. Nederland doet het goed op dit gebied, maar om verder te komen moeten in Europees verband stappen worden gezet. Dat moet gaandeweg, al lerend uit en in de praktijk. Vergelijk digitalisering met autoverkeer: Europese wegen hadden niet onmiddellijk witte strepen die het verkeer in goede banen leidden.