De Digitaliseringsstrategie is er. Het is te hopen dat bij de uitwerking daarvan de (lokale) uitvoering betrokken wordt, zodat we beleid en uitvoering echt met elkaar verbinden.
Hier kan het, hier gebeurt het, maar laten we ook wat verder kijken. Het kabinet toont in de Nederlandse Digitaliseringsstrategie een visie op een aantal belangrijke terreinen. Gelukkig niet vanuit de Haagse kokers, want het gaat over kansen en uitdagingen voor de samenleving in brede zin. Daar word ik blij van! En nu?
Ik ben soms best kritisch over de kloof die er vaak is tussen de centrale overheid en de praktijk van de (lokale) uitvoering. De Haagse werkelijkheid verschilt soms behoorlijk van waar gemeenten dagelijks mee bezig zijn en wat burgers beleven. Met als gevolg dat we bijvoorbeeld bij de sociale dienst verzanden in vinkjes. Maar nu ligt er een Digitaliseringsstrategie die ambitie uitstraalt en tegelijkertijd praktisch is. Die gaat over de kansen van digitalisering voor de maatschappij in brede zin en over mensen, niet over ambtenaren.
Ik ben hoopvol over deze Digitaliseringsstrategie, omdat ik denk we de grote maatschappelijke vraagstukken van deze tijd alleen in samenhang en samenwerking kunnen oplossen. Alleen: kijken we er in 2030 ook zo tegenaan? Wat speelt er dan? De samenleving zal er dan heel anders uitzien. Veel van de digitale mogelijkheden die we nu al zien, zullen grote veranderingen teweegbrengen in de relatie tussen burgers en overheid. Daar had ik wel een apart hoofdstuk over willen zien in deze strategie.
Een paar punten in deze strategie spreken mij aan omdat ze aansluiten bij mijn eigen praktijk en die van de gemeenten waarvoor ik werk. Het kabinet stelt te streven naar een inclusieve en transparante (digitale) samenleving, waarin iedereen kan meedoen. Dat betekent onder meer investeren in digitale vaardigheden van alle Nederlanders. En in voor iedereen goed toegankelijke overheidsdienstverlening. Nederland wil de kansen van de informatiesamenleving volop benutten en dat lukt alleen als iedereen kan meedoen, stelt het kabinet. Een uitgangspunt naar mijn hart! Maar mijn uitvoeringshoofd ziet in de strategie nog geen duidelijke lijn hoe we dit kunnen realiseren.
Er staat in de strategie dat er nog dit jaar heldere kaders komen voor persoonlijk datamanagement. Zodat mensen regie krijgen op hun eigen gegevens, iets waar gemeenten en Wigo4it ook voor pleiten. Initiatieven zoals het digitale Ontmoetingsplein, waar ik al een aantal keer over heb geschreven, komen zo dichterbij. Op dat plein vinden mensen alle informatie die zij nodig hebben om hun eigen leven zo goed mogelijk vorm te geven. Niet alleen voor het sociaal domein, maar breed. Daarvoor is het nodig om data uit vele bronnen toegankelijk te maken, uiteraard binnen de kaders van de privacywetgeving.
Veel maatschappelijke uitdagingen en kansen liggen vooral op lokaal niveau. Zoals de aanpak van schulden en toegankelijkheid van zorg. Gewenste en ongewenste gevolgen van digitalisering worden op lokaal niveau duidelijk, zoals de verhuur van woningen via platforms als Airbnb. Ik hoop dan ook van harte dat bij de uitwerking van deze strategie de (lokale) uitvoering betrokken wordt, zodat we beleid en uitvoering echt met elkaar verbinden. We zullen zien wat daarover komt te staan in de brede agenda voor digitalisering van het openbaar bestuur, die deze zomer wordt uitgebracht. In mijn volgende blogs zal ik daar aandacht aan besteden.
Larissa Zegveld is algemeen directeur van Wigo4it, de coöperatie van de sociale diensten van Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht op het gebied van informatievoorziening. Larissa is ook ambassadeur van Gebruiker Centraal, een overheidsbrede kenniscommunity die streeft naar een servicegerichte en gebruiksvriendelijke (digitale) overheid.
