De uitdaging is eigenlijk verre van nieuw. In 1969 zag het zogenaamde ARPANET, een coöperatief netwerk van time-shared computers het licht. ARPANET was niet het enige initiatief. CSNET, CDnet en BITNET waren een paar van de bekendste concurrenten. Uiteindelijk gaf het enorme budget van ARPA de doorslag en werd het internet geboren waarbij ARPANET werd opgevolgd door NSFNET en uiteindelijk werd TCP/IP daarin het universele communicatieprotocol. De ondersteuning van het IP-protocol door zogenaamde internet exchanges (zoals ons eigen AMS-IX) zorgde voor de broodnodige interoperabiliteit en behoedde ons voor fragmentatie.
Tegengif
Size matters. In elk geval voor partijen als Apple of Google die nieuwe toepassingen graag afschermen voor de concurrent om daarmee hun eigen klantenbestand te vergroten. Eurocommissaris Margrethe Vestager begrijpt dat heel goed en wil al te machtige afgeschermde bolwerken voorkomen. Interoperabiliteit is het toverwoord: (samenwerkende) kleine partijen moeten reële kansen krijgen op een serieus marktaandeel.
Een praktisch voorbeeld is hoe Apple met haar AirTags een optie biedt om je koffer te volgen via Bluetooth.
Destijds wisten we eigenlijk niet wat internet ons allemaal zou gaan opleveren. Nu weten we dat steeds beter en is duidelijk dat de omgang met data daarin een centrale rol speelt. Een praktisch voorbeeld is hoe Apple met haar AirTags een optie biedt om je koffer te volgen via Bluetooth. Dat is zinloos om met alleen je eigen telefoon te doen, maar is heel nuttig als dat kan door mee te liften op miljarden andere Apple telefoons die (toevallig) in de buurt van je koffer zijn. In feite levert dit hetzelfde fragmentatiegevaar op als met ARPANET een halve eeuw geleden. Apple heeft de kans het eigen bolwerk flink te versterken. De enige mogelijke concurrentie komt van andere mastodonten die ook controle hebben over miljarden telefoons.
Het tegengif voor deze situatie lijkt verdacht veel op de eerder genoemde internet exchanges. We kunnen data exchanges in het leven roepen die protocollen en procedures voorschrijven over hoe met data wordt omgegaan. Dat zorgt voor democratisering, verbeterde marktwerking en efficiëntie: andere partijen dan Apple kunnen gebruikmaken van de AirTag of een alternatief door middel van interoperabiliteit, zonder dat ze afhankelijk zijn van het Apple besturingssysteem. Relevante wet- en regelgeving kan in die protocollen en procedures worden vastgelegd.
Unieke kans
Het is bepaald geen walk in the park om dat Europees voor elkaar te krijgen, maar het is een unieke kans. Ook al omdat het een optie biedt om onafhankelijke derde partijen geautomatiseerd te laten controleren of bedrijven zich wel aan de afspraken houden. Decennialang ging het bij handhaving vaak om langlopende rechtszaken, in gang gezet door onderbemenste toezichthouders. Dat leverde spannende kost op in de media, maar was ook traag en weinig effectief. Nu we technisch veel verder zijn dan in de jaren zeventig kunnen werken aan compliance-by-design.
Sander Klous is Hoogleraar Big Data Ecosystems, UVA en partner bij KPMG
Deze weblog werd als column gepubliceerd in iBestuur Magazine #44
Plaats een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.