Combineer GovTech met de mogelijkheden van het Economy of Things

Ambtenaren lijken de luxe te hebben om gewoon “nieuw” te kopen. Eén mandaat, bij één bestuurder, één budgetregel, één projectleider en één aanbesteding leidt ook meestal tot één puntoplossing, maar zo werkt de realiteit van combinatorische effecten niet. Er zijn altijd wel verouderde bedrijfsculturen. Er is altijd wel die weerspannige schaduw IT. Tijd dus voor een beetje eigen imagineering. Wat kunnen ambtenaren nou eens combineren aan zaken die we al hebben, onder druk van urgentie? Als we nou eens op die manier kijken naar GovTech en bestuurlijke vernieuwing.

Een paar afspraken vooraf

Laten we dan als spelregels afspreken om data inderdaad eens zoveel mogelijk bij de bron op te halen, machine-to-machine. Laten we ervan uit gaan dat de data eigenaar (Data Owner) de toegang tot de data bepaalt (Data Sovereignty), ook als die bij een gedelegeerde partij (Data Holder) staan.

Laten we een afgesproken semantisch model toepassen, expliciet of impliciet, waarbij afhankelijk van de use case specifieke variaties en uitbreidingen mogelijk zijn. Laten we API en/of SPARQL end-point als toegangspunt bij de bron toepassen en nou eens identiteit en authenticatie op een eenduidig voorgeschreven manier toepassen. Tot slot zouden we moeten afspreken om autorisatie met machtigingen op een voorgeschreven manier toe te passen, als de Data Owner Autorisatie wenst.

Het gekke is dat de Nederlandse Staat al een aantal projecten zo oploopt. In 2022 investeerde de EU ongeveer €35miljoen in Data Spaces. In 2023 al meer dan €1 miljard. De Topsector Logistiek timmert aan de weg met de Basis Data Infrastructuur (BDI) en met de Digitale Infrastructuur Logistiek: een afsprakenstelsel waarmee deelnemende partijen gezamenlijk (federatief) een specifiek IT-netwerk kunnen realiseren dat het mogelijk maakt om data uit te wisselen en/of om data geautoriseerd bij de bron op te halen. Het is dus mogelijk om als Staat al combinaties te maken tussen zaken die de belastingbetaler al betaald heeft.

Dataspaces creëren en consumeren ‘waarde’ 

Met behulp van Data Spaces kunnen organisaties gegevens delen en uitwisselen op een veilige en gecontroleerde manier. Data Spaces stellen gebruikers in staat om hun gegevens te beheren en te bepalen wie er toegang toe heeft, terwijl ze tegelijkertijd nieuwe zakelijke kansen creëren. Deze aanpak bevordert vertrouwen en samenwerking tussen verschillende belanghebbenden, zoals bedrijven, overheden en individuen.

De hedendaagse Data Spaces echter, maken geen ‘producten’, maar creëren en consumeren ‘waarde’. Techniek biedt slechts functionaliteit, die op de Business laag wordt gecombineerd in een proces van samenwerken, waarbij je slechts naar de databronnen hoeft te verwijzen. Software en technologie zijn dus niet langer het eindproduct of een noodzakelijk bezit, maar hooguit infrastructuur waar je middels een data-afsprakenstelsel naar kunt verwijzen.

Distributed Identities

Met de mogelijkheden van Self Sovereign Identities en Distributed Identities (DIF – Decentralized Identity Foundation) wordt het ook makkelijker om ook echt authentieke en veilige transacties te kunnen maken. Het hele concept ‘identiteit’ bruist sowieso, onder invloed van onze dataficerende samenleving. Zie bijvoorbeeld de verfijning die beschreven wordt in ISO 29003 en de ISO 8000:2019. Identiteit in een virtualiserende werkelijkheid gaat veel verder dan een wallet infrastructuur voor mensen. Voor het Economy of Things zijn Distributed Identities echt essentieel.

Distributed Identities bieden een veilige en betrouwbare manier om transacties te verifiëren en te autoriseren. Door middel van blockchain-technologie kunnen individuen en apparaten unieke digitale identiteiten krijgen, waardoor ze hun gegevens en digitale activa veilig kunnen beheren en tegelijkertijd de controle kunnen behouden.

Tokonisatie

Ook tokenisatie valt mooi in deze reeks van ogenschijnlijke nieuwe mogelijkheden, zoals real time betaling (en dus ook real time afdrachten conform alle regelen der kunst, wat weer kan dankzij prachtige ontwikkelingen in de Fintech, Regtech, Insurtech en Edutech. Tokenisatie maakt de digitale representatie van reële activa mogelijk, zoals eigendommen, kunstwerken of energiebronnen. Door deze activa te tokeniseren, kunnen ze worden verhandeld en uitgewisseld op gedecentraliseerde marktplaatsen. Wat de deur opent naar compleet nieuwe vormen van waardecreatie en financiële inclusie.

De bedrijfsvoering creëert de waarde niet meer

Waarde wordt gegenereerd in de kwaliteit van de samenwerking, waarin niemand meer over ‘alles’ gaat, maar eenieder slechts zijn eigen puzzelstukje poetst. Door zo’n bril is innovatie eerder een organisatorisch verandertraject dan een technisch realisatieproject. Als je je bestaande inventaris anders gebruikt, kunnen verschillende soorten actoren prima toegang hebben tot dezelfde gegevens. Dit biedt concrete voordelen voor alle betrokkenen, vooral als de uitwisseling van die gegevens gestandaardiseerd en beveiligd is, waardoor context en begrip van de gegevens niet verloren raakt. Elke erkende identiteit met het juiste vertrouwensniveau kan toestemming krijgen (machtiging) om (eigen) gegevens te raadplegen of onderhouden.

Door te denken in data en niet langer in infrastructuur en door processen te modelleren en niet langer toe te wijzen aan de grillen van politiek, is informatie onmiddellijk, met bijna alles en iedereen, te delen; op elk moment van de dag en op elk device.

Het Economy of Things, dat mogelijk wordt gemaakt door Data Spaces, Distributed Identities en tokenisatie, biedt kortom talrijke voordelen voor zowel individuen als organisaties. Ten eerste bevordert het transparantie en vertrouwen, omdat alle transacties en gegevensuitwisselingen op een veilige en onveranderlijke manier worden vastgelegd. Wat het risico op fraude vermindert. Hard nodig, want volgens het jaarlijkse Europol IOCTA rapport verliest onze samenleving te veel van wat wij opbouwen. Niet best voor een Open Economie, maar wat een kans voor verbetering en wat een kans om GovTech in te zetten als functie van data relaties en niet als nieuwe wijn in oude zakken.