Kabinet plaatst stevige kanttekeningen bij vereenvoudigen digitale regelgeving

Nederland heeft duidelijke zorgen over onderdelen van de voorstellen die verder gaan dan vereenvoudiging en volgens het kabinet risico’s opleveren voor gegevensbescherming, grondrechten en nationale bevoegdheden. Dat blijkt uit het BNC-fiche waarin het kabinet zijn positie uiteenzet over het digitale omnibuspakket van de Commissie.

Steun voor lastenverlichting

Nederland verwelkomt dat de Commissie inzet op stroomlijning van bestaande EU-wetgeving op het terrein van AI, data en cybersecurity. Volgens het kabinet kan dit bijdragen aan een beter ondernemingsklimaat en aan verlichting van de druk op uitvoeringsorganisaties. Daarbij geldt wel als randvoorwaarde dat de doelen van de bestaande wetgeving niet worden afgezwakt en dat bescherming van grondrechten geborgd blijft.

Het kabinet kan een groot deel van de voorgestelde vereenvoudigingen steunen, bijvoorbeeld waar het gaat om het samenbrengen van regels in de Dataverordening, het verminderen van administratieve lasten voor mkb en het verduidelijken van definities en verplichtingen.

Zorgen over de AVG

Tegelijkertijd is Nederland kritisch over een aantal fundamentele wijzigingen in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) die onderdeel zijn van de Omnibus Digitaal. Het kabinet vreest dat deze wijzigingen het niveau van gegevensbescherming wezenlijk verlagen, zonder dat duidelijk is of zij daadwerkelijk bijdragen aan het verminderen van regeldruk. Met name de voorgestelde aanpassing van de definitie van persoonsgegevens en het creëren van ruimere grondslagen voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens voor AI-toepassingen roepen zorgen op.

Volgens het kabinet is het ontbreken van een impact assessment hierbij een groot probleem. Nederland wil eerst meer duidelijkheid over de gevolgen voor grondrechten, uitvoerbaarheid en toezicht, en hecht eraan dat ook het advies van de Europese privacytoezichthouders wordt betrokken bij de verdere behandeling.

Kritisch op Europees meldpunt

Een ander belangrijk aandachtspunt voor Nederland is het voorstel om een Europees meldpunt in te richten voor incidentmeldingen onder onder meer de AVG, NIS2 en andere cybersecuritywetgeving. Het kabinet betwijfelt of dit daadwerkelijk leidt tot minder regeldruk en wijst erop dat lidstaten al beschikken over goed functionerende nationale meldstructuren. Bovendien ziet Nederland risico’s voor nationale veiligheid en voor de verwerking van gevoelige informatie wanneer meldingen op Europees niveau worden gecentraliseerd.

Hoog-risico AI-systemen

Wat betreft de Omnibus AI kan Nederland verschillende voorstellen steunen die de naleving van de AI-verordening eenvoudiger maken, bijvoorbeeld voor het mkb. Het kabinet is echter kritisch over het uitstel van verplichtingen voor hoog-risico AI-systemen wanneer dit afhankelijk wordt gemaakt van een besluit van de Commissie, omdat dit onzekerheid creëert. Ook plaatst Nederland vraagtekens bij het schrappen van de registratieplicht voor bepaalde hoog-risico AI-systemen, omdat dit de transparantie en het toezicht kan ondermijnen.

Nog geen definitief oordeel

Door het ontbreken van een impact assessment kan het kabinet nog geen definitief oordeel vellen over alle onderdelen van het pakket. Nederland gaat bij de Europese onderhandelingen nadrukkelijk aandacht vragen voor de bescherming van grondrechten, duidelijke governance en het behoud van nationale verantwoordelijkheden.