Nederland neemt voortrekkersrol in Europees techbeleid

De DC-EDIC werd afgelopen donderdag officieel gelanceerd. Volgens Van Marum betekent dit vooral het startsein voor de verdere opbouw van de organisatie. ‘DC-EDIC moet nog opstarten en heeft op dit moment nog geen officieel lopende projecten,’ zegt hij. Wel zijn er al voorbeelden van het type initiatieven dat onder het consortium zou kunnen vallen, zoals werkpleksoftware Mijnbureau. ‘Nederland is als oprichtingslidstaat vanaf het begin nauw betrokken’, aldus Van Marum. Daarnaast gaat Nederland ook de voorzitter van DC-EDIC leveren.

Digitale afhankelijkheid als drijvende kracht

De belangrijkste politieke motivatie achter de oprichting van DC-EDIC is de grote afhankelijkheid van Europa van technologie van buiten de Europese Unie. ‘Europa is digitaal te afhankelijk van technologie van buiten Europa: ongeveer 80% komt van niet-Europese partijen,’ stelt Van Marum.

Volgens hem groeit het besef dat deze afhankelijkheid risico’s met zich meebrengt. ‘Nederland, maar ook de andere deelnemende landen zijn zich er steeds meer van doordrongen dat een te grote afhankelijkheid van niet-Europese oplossingen voor essentiële dienstverlening niet wenselijk is.’ Met DC-EDIC wordt daarom ingezet op een structurele versterking van Europese digitale autonomie.

Financiering

De financiering van DC-EDIC komt van de deelnemende landen en de Europese Commissie. In de eerste drie jaar is hiervoor 5,68 miljoen euro beschikbaar. ‘Dit budget is bedoeld voor het opzetten van de organisatie’, zo licht Van Marum toe. De inzet van expertise door de deelnemende landen valt hierbuiten.

Voor de uitvoering en opschaling van projecten ondersteunt DC-EDIC bij het vinden van aanvullende financiering, bijvoorbeeld via subsidieaanvragen bij de Europese Commissie. ‘Ook marktpartijen kunnen investeren, zonder dat zij daarmee zeggenschap krijgen over DC EDIC,’ aldus de staatssecretaris.

Veiligheid en vertrouwen voor burgers

Voor burgers staat vooral de veiligheid van hun gegevens centraal. DC-EDIC moet hieraan bijdragen door het ondersteunen van open source projecten die aansluiten bij Europese waarden. ‘Door projecten met dit consortium te ondersteunen die open source zijn en passen bij onze Europese waarden, zoals privacy, transparantie en gelijkheid, zorgen we voor meer en betere opties op de markt’, zegt Van Marum. Dat leidt volgens hem ook tot ‘meer controle en veiligheid voor de gebruikers van die diensten en producten.’

Minder risico’s

De staatssecretaris wijst erop dat steeds meer cruciale overheidstaken digitaal zijn geworden, van belastingen tot gezondheidszorg. ‘Onze systemen zijn nu vaak afhankelijk van een klein aantal buitenlandse leveranciers.’ Die afhankelijkheden brengen risico’s met zich mee, zoals uitval, cyberaanvallen en geopolitieke druk. Tegelijkertijd moeten burgers en bedrijven erop kunnen vertrouwen dat de digitale overheid altijd blijft werken.

Ook hier ziet Van Marum een rol voor DC-EDIC. ‘Door projecten met dit consortium te ondersteunen die open source zijn en passen bij onze Europese waarden, zoals privacy, transparantie en gelijkheid, zorgen we voor meer en betere opties op de markt.’

Open source en dominante marktpartijen

Alle software die met steun van de EDIC wordt ontwikkeld, wordt open source beschikbaar gesteld. Volgens Van Marum biedt dat geen absolute garantie tegen dominante commerciële spelers. ‘In de wereld van open source kun je je hier nooit helemaal tegen beschermen’, zegt hij. Wel verwacht hij dat oplossingen die overheden helpen autonomer te worden, vaker de voorkeur zullen krijgen boven producten van grote commerciële aanbieders.

Effect voor gemeenten

Voor Nederlandse gemeenten en uitvoeringsorganisaties speelt interoperabiliteit al jaren een grote rol. Van Marum verwacht dat de EDIC hier verbetering in kan brengen. ‘Omdat deze oplossingen open source zijn en werken met open standaarden, kunnen systemen beter op elkaar aansluiten en eenvoudiger met elkaar samenwerken.’

Op weg naar 2027

Het consortium moet in 2027 volledig operationeel zijn. Van Marum sluit niet uit dat dit onderweg uitdagingen oplevert. ‘Er zal vast en zeker zo nu en een diplomatiek verschil van mening zijn tussen de leden van DC-EDIC.’ Toch heeft hij vertrouwen in een goede afloop. ‘De Nederlandse CIO Rijk is voorzitter van de ledenraad dus ik heb veel vertrouwen dat we altijd een goede weg zullen vinden.’ Op dit moment wordt gewerkt aan het werven van een algemeen directeur die de dagelijkse leiding van de DC-EDIC op zich zal nemen.