Waarom slaagt het ene project niet en het andere wel? En wat kunnen we opsteken van de projecten die wél slagen?
Heel symbolisch – op de dag van de chauffeur – werd door de Zuid-Hollandse gedeputeerde Floor Vermeulen in de Bleiswijkse Greenery het officiële startsein gegeven voor de Connected Transport Corridors
Waarbij konvooien van vrachtwagens (vanuit hun boordcomputers) op specifieke corridors kunnen datadelen met wegbeheerders. Waarmee wegbeheerders niet alleen kunnen sturen op de ‘licence to operate’ (vrije baan op die corridor en dat tijdstip), maar ook privileges kunnen verlenen ten aanzien van voorrang bij verkeerslichten en parkeerplaatsen, betere informatievoorziening onderweg, et cetera. Alles gebaseerd op wederkerigheid: de wegbeheerder levert deze diensten als de logistieke dienstverlener materieel en personeel op orde heeft (Code 95, opgepompte banden, Euro6 motor) én concurrentieongevoelige data (moment van vertrek, plus de af te leggen route) deelt. Uiteraard zat ik daar in die zaal met gepaste trots en gekrulde neus – wat daar werd geshowd was een logisch vervolg op de EU Truck Platooning Challenge (2016) en de Experience Week Connected Transport (2018). Onderstreept dus het hebben van een lange adem…
Maar belangrijker was dat de energie daar in die Greenery op die nog donkere decemberochtend heel duidelijk voelbaar was. Minstens zo’n 150 actieve participanten, alle relevante doelgroepen vertegenwoordigend: vervoerders, verladers, wegbeheerders, technici, data- en ICT-specialisten, beleidsmakers, politici, chauffeurs, planners, et cetera. Om daar mét elkaar, ieder vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid, dit concept gefikst te krijgen. Met een forse impact voor meerdere disciplines tegelijkertijd (1.infrastructuur | 2. techniek | 3. ICT en data | 4. behoeftestellers | 5. wet/regelgeving), uiteraard voorzien van goed geoliede koppelvlakken. Om zo stappen te zetten van afzonderlijke puzzelstukjes naar een geïntegreerde performance (‘van lamp naar licht’). Daarom zo interessant om te analyseren waarop dit succes dan is gebaseerd: waarom werkt het hier wél?
1. Beleefde urgentie. Iedereen die zich met enige regelmaat op de weg begeeft kan bedenken dat de grenzen van de huidige infrastructuur zijn bereikt. Dat meer van hetzelfde (‘plakje asfalt erbij’) op geen enkele wijze ook maar het begin van een oplossing biedt voor de geweldige uitdagingen op vlak van zowel doorstroming, duurzaamheid als veiligheid – los van de te verwachten transportgroei in de komende periode of het steeds nijpender wordende chauffeurstekort. Vraagt dus om andere slimme oplossingen – in de geest van good old Albert Einstein (‘problemen moet je niet oplossen op het niveau waarop ze zijn ontstaan en niet met de mensen die ze hebben gecreëerd’).
2. Gemeenschappelijke droom. Staat als een paal boven water dat als je op dit terrein meters wil maken dat je dan over je eigen schaduw moet durven springen. Begrijpen dat je een onderdeel bent van een keten; of nog beter: een schakel in een ecosysteem. Waarbij je dus triple helix-achtig met elkaar stappen moet zetten – in cocreatie mét elkaar. In de geest van Gandhi: ‘alles wat je voor mij doet, zonder mij, doe je tegen mij’. Om zo een zowel gemeenschappelijke als gedragen ambitie te concretiseren: letterlijk een stip op de horizon. Wat je vervolgens middels een valuecase moet kwantificeren, ‘man on the moon’ achtig van opzet. Gebaseerd op de Arnold Toynbee filosofie: ‘het is een tegenstrijdig, maar ten diepste levensprincipe dat je de grootste kans hebt een doel te bereiken als je je niet op dat doel zelf richt, maar op een ambitieuzer, verder gelegen doel’.
3. Vraaggestuurd innoveren. Het vaak gepredikte ‘de-beste-driver-voor-samenwerking-is-eigenbelang’ blijkt echt ‘proven technology’ te zijn! Uiteraard passend in een overkoepeld doel. Maar duidelijk inspelend op die behoeftes van de actoren. Waarbij iedereen de handen uit de mouwen steekt om dat hogere doel ook gerealiseerd te krijgen. Publiek/privaat van opzet. Want laten we wel wezen: om die gedroomde stappen van startup naar scale-up georganiseerd te krijgen, zijn private partijen die willen investeren absoluut een must. Wel zo handig om ze dan vandaag dag één een dominante rol te geven: zij moeten deze technieken immers gaan integreren in hun logistieke bedrijfsvoering!
4. Gebruiker centraal. Prachtig om nieuwe concepten vanachter een glimmend bureau te bedenken, maar het gaat echt pas vliegen in de praktijk. Met die professionals die er dagelijks mee werken. Dus: neem hen serieus, vraag hen om feedback, geef hen een dominante rol om de bekende kinderziektes eruit te halen. Niet voor niets dat we met enige regelmaat groepen chauffeurs gevraagd hebben om hetgeen we hadden bedacht met elkaar ook te testen – met vaak verbluffende resultaten!
Verbinder
En natuurlijk als ‘WC eend’-menneke adviseer ik WC eend. Over het belang van mijn eigen rol als oliemannetje – als eenvoudige civil survant. Want hoe wil je nou in een versnipperd landschap waar men elkaar niet of nauwelijks kent, waar men niet dezelfde taal spreekt, met zoveel verschillende spelers, zo’n concept in de benen krijgen? Dat kan maar op één manier: aangaan van warme relaties, begrijpen in welke wereld je gesprekspartner zich bevindt, creëren van een multidisciplinaire community, investeren in (inspirerende) cocreatie-sessies, organiseren van koppelingen met lange-termijn beleid, et cetera. Op zowel operationeel als strategisch/bestuurlijk niveau. Mét ook duidelijke politieke verbindingen. Wat innoveren betekent doorbreken van vastgeroeste patronen. De vraag is of dat lukt met een klinkende beleidsbrief aan de Tweede Kamer of een gelikte PowerPoint. Zoals we hebben kunnen leren van de succesvolle Amerikaanse honkbalspeler Yogi Berra: ‘in theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk, maar in de praktijk toevallig wél!’.
Mag ik u een voorspoedige jaarwisseling toewensen?
Dirk-Jan de Bruijn is actief binnen de unit ‘Innovatie in Mobiliteit’, een RWS/IenW-initiatief
