Waarden als uitgangspunt bij digitalisering

De menselijke maat was het thema van het iBestuur Congres 2022. Van Huffelen ging daar in haar inleiding uitgebreid op in. Ze stelde dat dit kabinet de kansen van digitalisering optimaal wil benutten. “We kunnen digitalisering echter niet aan zichzelf overlaten. Dat hebben we de afgelopen tijd teveel gedaan, waardoor de digitale wereld nog niet zo veilig en toegankelijk is als we zouden willen.” Ze noemde een aantal onwenselijke gevolgen van digitalisering. Zoals desinformatie die aanzet tot polarisatie, en ook de fouten die de overheid zelf heeft gemaakt door onder meer algoritmes verkeerd in te zetten. Ook noemde ze de 2,5 miljoen Nederlanders die niet digitaal vaardig zijn. “Deze mensen lopen vast, op de werkvloer en in het dagelijks leven. Digitalisering vergroot daardoor sociale ongelijkheid.”

Botsende waarden

Dit kabinet zet in op het aanpakken van deze risico’s, vertelde ze. “We moeten als overheid aan het werk, meer de regie en verantwoordelijkheid nemen. En dan bedoel ik niet alleen de Rijksoverheid, maar alle overheden.” Met regelgeving, aanvullend op de EU-regelgeving in dit domein. Met meer aandacht voor digitale vaardigheden in het onderwijs en ondersteuning van mensen die niet digitaal vaardig zijn, bijvoorbeeld via de informatiepunten in de bibliotheken. “En door als overheid zelf de mogelijkheden van digitalisering beter in te zetten, zodat wij bijvoorbeeld mensen die recht hebben op een toeslag die toeslag doen toekomen, zonder dat ze deze zelf hoeven aan te vragen.” Om dit te realiseren zijn niet de technologische mogelijkheden het uitgangspunt, vertelde ze, maar publieke waarden. “We gaan als overheid meer waardegedreven werken. Dat is niet altijd eenvoudig, want waarden kunnen botsen. Daar moeten we een zorgvuldige afweging maken.”

Samen actie ondernemen

De overheid moet samen aan deze vraagstukken werken, benadrukte ze. “In een netwerk van partners, zowel publiek als privaat. We vinden vaak op veel plekken opnieuw het wiel uit en daardoor verliezen we onze kracht. Door samen te werken krijgen we meer voor elkaar.” Die samenwerking krijgt concreet vorm bij het uitwerken van de Werkagenda Digitalisering, besloot ze: “Het wordt tijd dat we samen actie ondernemen.”
Ze voegde er tijdens het gesprek met de zaal later aan toe: “We moeten het samen doen, maar als we dan na veel serieuze overweging een keuze maken, dan moeten we ons daar ook aan committeren. Tot nu toe veel vrijheid blijheid, want experimenteel, maar daarmee missen we veel schaalvoordeel.”