De boete is hoe dan ook mijlpaal: niet vanwege het bedrag – voor een bedrijf van deze omvang is 120 miljoen euro eerder een financiële irritatie dan een zware klap – maar omdat dit mogelijk een lont in het kruitvat is. Terwijl andere Amerikaanse techreuzen na een boete vooral juridisch de strijd aangaan, ontsteekt Musk in een woede waarin hij zoveel mogelijk van de miljoenen Europese gebruikers van X probeert mee te nemen.
De eerste Europese miljoenenboete voor X heeft mogelijk explosieve gevolgen
De Europese Commissie legde afgelopen vrijdag de eerste miljoenenboete op aan X voor het schenden van de Digital Services Act (DSA). Daarmee laat de EU zien dat zij bereid is de regels, die de afgelopen jaren met zorg zijn opgesteld, strikt te handhaven. Die stap was onvermijdelijk, maar de gevolgen blijken explosiever dan Brussel mogelijk had voorzien.
De boete heeft niet alleen Elon Musk woedend gemaakt; ook een aantal zware politieke stemmen, waaronder die van de Amerikaanse vicepresident JD Vance, reageren ziedend. De EU dacht slechts een reguleringsartikel te effectueren, maar raakte daarmee een geopolitieke zenuw.
De lont die in het kruitvat werd gestoken
De aanleiding lijkt op het eerste gezicht klein: het misleidende blauwe vinkje. Waar dat vinkje ooit stond voor een geverifieerde identiteit, is het onder Musk verworden tot een betaalfunctie. Volgens Brussel creëert dat een schijn van authenticiteit die gebruikers in verwarring brengt. Maar dat is slechts het topje van de ijsberg. De Commissie verwijt X ook gebrek aan advertentietransparantie, het weigeren van toegang voor onderzoekers, en het schenden van basisverplichtingen rond meldingen van schadelijke inhoud.
Saillant detail: het onderzoek naar X is nog lang niet afgerond. In Brussel wordt verder onderzocht hoe X omgaat met illegale berichten, desinformatie en haatdragende content, maar ook of de klachtenprocedure voor gebruikers functioneert zoals de wet dat vereist. Met andere woorden: de boete was geen eindpunt, maar slechts het eerste signaal dat de EU bereid is Musk serieus aan te pakken.
Musk wil dat EU wordt afgeschaft
Kort na de boete plaatste Musk een reeks berichten op zijn X-account waarin hij zijn walging van Brussel niet onder stoelen of banken stak. Zijn reactie, waarin hij verklaarde dat de EU moet worden afgeschaft en de soevereiniteit volledig moet terugkeren naar individuele lidstaten, lijkt een provocatie in zijn kenmerkende stijl, maar kan ook worden gezien als een serieuze poging om de legitimiteit van Europese regulering aan te tasten. Het is niet alleen de boete waar hij tegen vecht, maar vooral het idee dat Europa überhaupt spelregels mag bepalen voor zijn bedrijf.
Daarbovenop verwijderde Musk kort na de boete het advertentieaccount van de EU van zijn platform, omdat hij stelde dat het advertentiesysteem van X werd misbruikt. De Europese Commissie ontkent dit gebruik van het platform als misbruik.
De Amerikaanse tegenreactie
Zoals eerder geschetst wordt de woede van Musk naadloos opgepikt door verschillende politieke leiders in de Verenigde Staten, die de Europese aanpak framen als anti-Amerikaans protectionisme. De boete wordt door sommige Amerikaanse politici gezien als een aanval op een Amerikaanse ondernemer die zich verzet tegen Europese bureaucratie. Daarmee is de kwestie geen Europese handhavingszaak meer, maar een symbool in een bredere strijd over wie de normen van het internet mag bepalen.
Europa presenteert de DSA echter als een beschermingsmechanisme voor de publieke ruimte, niet als een economisch schild. Maar in Washington groeit het idee dat de EU andere bedoelingen heeft met deze digitale wetgeving en wordt geregeld gesproken over censuur en ‘controle willen uitoefenen’.
Tegenacties vanuit de VS
De discussies over Europese digitale wetgeving en Amerikaanse bedrijven zijn allerminst nieuw. Ook Apple, Google en Meta ontvingen al eens megaboetes vanuit de EU voor onder meer machtsmisbruik. Alleen Musk is geen willekeurige CEO; hij is met zijn platform invloedrijk, nauw verweven met Amerikaanse machtscentra en niet bang om rechtstreeks de confrontatie te zoeken. President Donald Trump dreigde eerder al eens om importheffingen tegenover eventuele boetes te zetten.
Tot nu toe bestond dit conflict vooral uit spanningen en dreigende taal. De boete heeft echter een nieuw stadium ingeluid. Het kan gezien worden als het begin van een machtsstrijd waarbij Europa met eigen wetgeving nu écht een eigen digitale koers vaart.
De komende maanden wordt duidelijk of Europa, ondanks de felle protesten vanuit de VS, doorpakt. Want het onderzoek naar X loopt door, en de kans is groot dat nieuwe overtredingen worden vastgesteld. Dat betekent mogelijk hogere boetes, diepgaandere ingrepen, of zelfs functionele beperkingen. Dat alles zal de spanningen verder opvoeren. De vraag is niet meer of er een conflict komt, maar vooral hoe ver het zal gaan.
Plaats een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Hadden jullie gemist dat senator JD Vance tegenwoordig vice-president is?