'Naar grip op het BIT'

De kamerbrief over het eindrapport van de Tijdelijke Commissie ICT-projecten ‘Naar grip op ICT’ moet worden opgenomen in de opleiding voor bestuursambtenaren als een lichtend voorbeeld van de werking van ambtelijke loopgraven. In 35 pagina’s neutraliseert en demonteert verantwoordelijk minister Blok de 34 aanbevelingen van de commissie Elias. Sinds het rapport van die commissie in oktober vorig jaar verscheen heeft het ambtelijk apparaat dat bij het Rijk betrokken is bij de ICT-huishouding en dat de regering adviseert bij het formuleren van zijn antwoord op het rapport vooral nagedacht over de vraag hoe de implementatie van die aanbevelingen zo kan worden aangepakt dat het de bestaande structuren en posities niet aantast. Met succes, want als het aan Blok ligt – zo staat in zijn brief aan de kamer – verandert er wezenlijk niets aan de gang van zaken zoals die was voordat het rapport van de commissie verscheen.

De signalering van de commissie dat de overheid de besturing en de beheersing van projecten met een belangrijke ICT-component niet op orde heeft wordt door Blok in zijn reactie gezien als een ‘stevig signaal aan alle betrokkenen’ maar het gaat hier om ‘een weerbarstig probleem dat niet met een aantal eenvoudige maatregelen valt op te lossen’, aldus Blok. Het door de commissie aangedragen idee om een tijdelijke ICT-autoriteit op te richten – het Bureau ICT-toetsing (BIT) – is in de versie van Blok zorgvuldig ontdaan van slagkracht en invloed. Dat het BIT niet – zoals Elias voorstelde – onder het gezag van de Minister-president moet vallen wordt in de kamerbrief steekhoudend beargumenteerd, maar Blok heeft er vervolgens een karikatuur van gemaakt door het te parkeren als een adviesgroepje dat door de CIO Rijk – die er ook de baas van zou moeten worden – kan worden ingeschakeld.

Er komt geen wettelijke basis voor het BIT, de adviezen zijn niet bindend, BIT rapporten zijn slechts aanvullend op de analyse van de departementale CIO, burgers kunnen er geen klachten of aanwijzingen voor onregelmatigheden kwijt en er is geen behoorlijke afstand tot de vakdepartementen die verantwoordelijk zijn voor het ICT-overheidsbeleid. Die blijven onder alle omstandigheden ‘in control’. Om de staf van het BIT van de straat en bezig te houden mag die de kennisuitwisseling tussen departmenten gaan stimuleren en het bureau mag dienen als opleidingsplaats voor medewerkers van departementale CIO’s. Rapporten die het BIT opstelt – vooruit dan – zullen periodiek worden besproken in het interdepartementaal overleg van CIO’s in het kader van de ‘professionalisering’, samen met analyses van CIO-oordelen, Gateway reviews en audits. De rol van het BIT is geplaatst in de categorie ‘dat is ook een mening’ en die kan dus eenvoudig worden genegeerd. Het lijkt in niets meer op de door Elias gewenste gezaghebbende instantie. De CIO Rijk krijgt ook niet de door Elias c.s. gevraagde extra bevoegdheden en doorzettingsmacht in de uitvoering van het algemene ICT-beleid. In plaats daarvan krijgt hij van Blok meer taken, dat wel!