In 1996 ontwikkelden Larry Page en Sergey Brin, toen nog promovendi aan Stanford University, een algoritme om de relevantie van webpagina’s te rangschikken: PageRank. Het idee was destijds revolutionair: niet alleen kijken naar de inhoud van een pagina, maar ook naar hoeveel en welke andere pagina’s ernaar linken. Het vormde de basis voor (de eerste versie van) zoekmachine Google. De mannen startten een bedrijf en de universiteit verstrekte hen een licentie in ruil voor een pluk aandelen. Het werd een succesverhaal. Google veroverde de wereld; de oprichters werden miljardairs; en last but not least: Stanford kon een paar jaar later haar aandelen verzilveren en 336 miljoen dollar terug laten stromen naar onderwijs en onderzoek.
Ongelezen boeken
We willen graag wetenschappelijke resultaten waar de maatschappij wat aan heeft. Want wetenschap die nooit buiten de muren van de universiteit komt, is als een ongelezen boek. Het staat misschien prachtig in de boekenkast, maar niemand heeft er iets van geleerd.
Is zoiets in Nederland denkbaar? Natuurlijk zijn er voorbeelden van succesvolle spin-offs. Maar toch, de Nederlandse context is dit minder vanzelfsprekend dan in de Verenigde Staten. De relatie tussen wetenschap en bedrijfsleven is nogal koeltjes. Zodra universiteit en bedrijfsleven elkaar raken, denken we in Nederland vaak eerder aan ongeoorloofde staatsteun en belangenverstrengeling dan aan win-win scenario’s zoals het genoemde Google voorbeeld. En dat is jammer, meer dan jammer: het staat de combinatie van ondernemerschap en wetenschap in de weg.
Maak duidelijke afspraken over publicatievrijheid en intellectuele eigendomsrechten
Natuurlijk staat buiten kijf dat een universiteit onafhankelijk bestuurd moet worden. Publieke kennis verdient stevige waarborgen. Daar is de afgelopen jaren, naar aanleiding van een aantal incidenten, ook al veel aangedaan. Bijvoorbeeld op het gebied van het geven van inzicht in nevenfuncties en financiële belangen van wetenschappers. Het vraagt ook om duidelijke afspraken over publicatievrijheid en intellectuele eigendomsrechten. Een aanpak waarbij toetsbaarheid en afrekenbaarheid normaal zijn. Zodat een ondernemer-hoogleraar betrokken kan zijn bij een startup zonder dat er schimmigheid ontstaat. En een vertegenwoordiger van een bedrijf zitting kan nemen in een universiteitsbestuur zonder dat we meteen denken dat de wetenschap aan de hoogste bieder wordt verkocht.
Uit eigen ervaring weet ik inmiddels dat deze ontwikkeling in Nederland nog in de kinderschoenen staat. Verschillende loketten bij een universiteit die allemaal een stukje van de puzzel oplossen. Waarbij niet alle loketten doorhebben dat ze een faciliterende rol hebben. Dat wetenschap niet alleen goed kan zijn voor het bedrijfsleven, maar dat andersom het zo een startup ook kan zorgen voor real-world data die broodnodig is om wetenschappelijke inzichten in de praktijk te kunnen toetsen. Wie weet leidt dat wel tot meer robuuste financiering, die niet afhankelijk is van welke politieke wind er vandaag weer aait.
Plaats een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.