In Nederland werken honderden stichtingen in het Sociaal Domein. Vaak met een paar professionals en veel vrijwilligers organiseren zij vervoer voor ouderen, ondersteuning bij administratie of belastingaangifte, praktische hulp in en om het huis en zelfs maaltijden. Daarnaast bieden zij ondersteuning bij dementie, eenzaamheid en mantelzorg. De maatschappelijke uitdagingen die zij tegenkomen zijn groot, terwijl de administratieve last blijft toenemen. Onlangs mocht ik een informatiesessie bijwonen over hoe AI zulke organisaties zou kunnen helpen.
AI & Sociaal Domein. En de data dan?
Het Sociaal Domein staat al jaren onder druk. De combinatie van toenemende hulpvragen, stijgende kosten, krapte op de arbeidsmarkt en een groeiende administratieve last maakt het werk van professionals steeds zwaarder. Daardoor komt juist de menselijke maat, het grootste goed van het Sociaal Domein, onder druk te staan. AI kan helpen om beleid te verbeteren en administratieve lasten te verlagen, maar de drempels zijn nog altijd hoog.
Daar werd al snel duidelijk waar het grootste struikelblok ligt. Het probleem is niet het ontdekken of gebruiken van AI. Die kennis is relatief snel op te bouwen. Sterker nog: veel toepassingen zijn direct inzetbaar. Documenten kunnen eenvoudig worden vertaald of herschreven voor specifieke doelgroepen, en gespreksverslagen kunnen automatisch worden gegenereerd door AI mee te laten luisteren. Zolang er geen specifieke data nodig is, wordt de beperking vooral bepaald door creativiteit - en uiteraard door de privacywetgeving. Maar zodra AI afhankelijk wordt van domein specifieke gegevens, ontstaan twee serieuze uitdagingen.
Uitdagingen
De eerste uitdaging is de vraag wat er wel en niet mag met AI: welke vormen zijn toegestaan, welke gegevens mogen worden gedeeld en welke waarborgen zijn nodig? Dat is vooral een kwestie van tijd en duidelijke richtlijnen.
De tweede uitdaging is veel fundamenteler: de beschikbaarheid van betrouwbare data. Tijdens de sessie werd pijnlijk duidelijk dat dataproblemen al jaren vooruitgang belemmeren. Efficiencyslagen blijven uit, besluitvorming duurt te lang en meerjarenbeleid leunt vaak op aannames in plaats van feiten. Zelfs een eenvoudige vraag als “hoe maken we eenzaamheid inzichtelijk?” strandt op het besef dat daarvoor data uit verschillende bronnen nodig is - en die zijn niet zomaar beschikbaar.
Een goede strategie is onmisbaar
AI is geen magische oplossing, en zeker niet het goedkope antwoord op structurele problemen. Maar AI kan het werk in het Sociaal Domein wel menselijker maken: door professionals te ontlasten en burgers beter te helpen. Dat kan alleen wanneer de data waarop AI steunt volledig, betrouwbaar en toegankelijk is. Een goede data- en integratiestrategie is dus onmisbaar. Zo’n strategie maakt inzichtelijk welke gegevens beschikbaar zijn, welke processen ermee ondersteund kunnen worden en vooral: hoe die data snel en efficiënt beschikbaar kan worden gemaakt.
De kracht van AI zit vervolgens vooral in ondersteuning:
- Sneller informatie verzamelen
- Patronen zichtbaar maken
- Situaties vroeg signaleren
- Relevante wetgeving tonen
- Alternatieven en scenario’s aandragen
De professional blijft verantwoordelijk, maar AI geeft inzicht, snelheid en kwaliteit. Medewerkers in het Sociaal Domein krijgen daardoor weer ruimte om mens te zijn. De gemeenten die dit begrijpen, investeren in een solide data- en integratiestrategie - en zetten daarmee een grote stap richting toekomstbestendige dienstverlening.
Eerst eens praten met een data- en of integratiespecialist met ervaring binnen de overheid?
Bel- of mail ons gerust, wij helpen u snel op weg.
Plaats een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.